short-hand, stenography.
to darken, to obscure, to dull, to disfigure, to degrade, to spoil;
— զփառս, to tarnish the glory.
obscurity;
meanness.
gasconade, bravado, empty boast, rodomontade;
defiance, insolence, haughtiness;
չզիջանել ի խրոխտմանէն, to lose nothing of his arrogance.
to patch;
to cobble.
cinnabar, vermilion;
dragon's blood.
stranding.
sand-banks, shallows, quick-sands.
cf. Խրտչիմ.
scarecrow, bugbear;
դոյզն ինչ —, a mere trifle, a nothing.
to scare, to startle;
to scaro or fright away.
cf. Խափանած.
hinderance, impediment, obstruction, obstacle;
difficulty;
interdiction, prohibition;
diversion;
interception;
abolition, abrogation;
suppression;
cessation;
ի խափանումն գալ՝ անկանել, to cease, to fall in desuetude, to be no longer in force.
cf. Խափանուած.
cf. Խափանուած.
to shut;
to faint;
to be extinguished;
to be blinded.
to hinder;
to shut;
to extinguish;
to blind;
— զճրագ, to put out the candle, to blow out the light;
— զհուր, to quench the fire, to extinguish the conflagration.
extinguisher.
butting, shock, clashing.
remorse, compunction.
madness, craziness, insanity, lunaoy.
intelligent, well-informed, skilful, learned;
— առնել՝ կացուցանել, to initiate, to instruct, to inform;
— լինել, to be well-informed, to have profound knowledge, to be well versed in, to understand thoroughly, to know perfectly;
— լինել ապագայից, to penetrate the future;
— լինել ի մէջ բարւոյ եւ չարի, to distinguish, to know good from evil;
— լինել յամենայն ճանապարհս իւր, to be have prudently or wisely;
— լինել ի սրտի իւրում, to revolve, to turn over in one's mind, to reflect, to consider, to mediate, to ruminate, to ponder;
— լինել ոգւոյ նորա, to seize the meaning, to enter into the spirit of;
— ամենայն իմաստութեան, learned in all knowledge.
cf. Խելամուտ առնեմ.
understanding, intelligence, comprehension, knowledge, capacity;
reflexion, consideration;
synecdoche;
յիմաստիցն ածել —ս, to teach science;
առ քաջ — իրացդ, in order thoroughly to understand these things.
cf. Խելագարութիւն.
mad, insane.
to distract, to madden, to craze, to drive to fury, to goad to insanity.
delirium, lightheadedness, frenzy, madness.
perversity, caprice;
insolence, impertinence.
obliquity, crookedness, contortion;
grimace, wry face, mouth;
perversity, depravity.
waywardness.
strangulation;
suffocation.
buffoneryy, scurrility, lampoon, bantering, jeering, mockery, raillery, jocularity, waggery.
crippled state of a limb, privation of the use of a limb, lameness, palsy, paralysis.
cf. Յիմարութիւն.
to corrupt, to debauch, to make dissolute.
voluptuous and effeminate life, lasciviousness, debauchery, wantonness, dissoluteness.
cf. Խենդութիւն.
insubordination, disobedience, indocility, obstinacy, stubbornness.
cf. Խեցեգործութիւն.
ceramic art, fictile art;
the potters art, pottery.
to dry, to dry up;
to parch.
breaking, rupture, bursting, tearing.
cf. Խթնիմ.
vigil;
fast-day with milk-food;
fasting on milk-food.
barbarism.
cruelty, inhumanity, brutality.
mucosity.
barbarous, fierce, ferocious, savage;
rude, rough, harsh, coarse.
cf. Խիար.
that renders justice, judging rightly;
judge, arbiter, umpire, mediator;
— կացուցանել, to make judge;
— անբողոքելի, sovereign judge.
jujube;
cf. Յունապ.
zizvphus, lok-tree or jujube-tree;
cf. Յունապի.
oil olive-oil;
butter;
ointment, salve, ungnent;
pomatum;
essence, essential oil;
perfume;
—ք անուշունք, անուշից, perfumery;
— օծութեան, extreme unction;
holy oil;
chrism;
— ողորմութեան, alms, charity;
օծանել զերեսս անոյշ —ով, to anoint one's face with precious ointment;
առնուլ զհոտ —ոյ, to smell of oil;
զտել զ—, to clarify oil;
խանութ —ոյ, oil-shop;
հնձան —ոյ, oil-press;
վաճառականութիւն —ոյ, the oil-trade;
շիշ —ոյ, oil-bottle, or cruet;
— սեղանոց, salad-oil.
his, her;
his own;
—ով անձամբ, personally, in person;
իբրեւ —ոյ հայէր մեծութեանն, he considered riches as belonging to himself;
— առնել, to be appropriated;
cf. Իւրացուցանեմ;
յ— վերայ or ի վերայ —, on him;
—քն, his relations, friends, dependents.
egotist, that thinks only of self;
— շահասիրութիւն, self-interest.
each, every;
respective;
— ոք, each individually;
— ոք առանձինն, each one separately;
մեկնեցան — յեղբօրէ իւրմէ, brother was separated from brother;
առն —, to each one;
— ումեք ի նոցանէ, to each of them;
գործք — ուրուք, each man's acts;
յ— աւուր, each day, every day.
of or by himself;
spontaneously, voluntarily, of his own free will;
his, her;
— զիւր անձն անիծանէ, he curses himself;
ինքն — կործանէ զանձն չարութիւնն, malice prepares its own punishment;
— երթալ, to go personally;
զ— երթալ, to commit suicide.
cf. Լալիւն;
զ— հարկանել՝ առնուլ, to wail, to weep, to lament, to deplore;
to be in mourning.
puppy, pup, whelp;
cf. Սկունդ.
to weep, to shed tears, to cry;
— դառնապէս, to weep bitterly, to shed bitter tears;
— վայրապար, զ— կեղծաւորիլ, to have tears at command;
— ի ծաղուէ, to cry with laughing;
— զմեղս իւր, to mourn for, or bewail one's sins;
— զոք or ի վերայ ուրուք, to weep, to bewail, to deplore some one;
cf. Լալիւն.
cf. Լայնացուցանեմ.
lapathum (a purgative plant);
cf. Աւելուկ.
cf. Լարախաղացութիւն.
good, excellent;
superior, better;
praiseworthy;
honest, upright;
— վարկանել՝ համարել, to esteem or love more, to prefer;
առ —ս ունել, to hold in honour, to reverence;
ի — անդր գալ, to become better, to improve, to ameliorate;
— է, it is good, it is better or wortb more;
— եւս, so much the better;
ո՞չ — եւս իցէ, would it not be better ? ո՞չ — եմ ես քեզ քան զտասն որդի, am I not worth more than ten sons to you ? — էր թէ մեռեալ էաք, would that we also had not survived !
mountain;
— տեառն, — սուրբ, heaven, paradise;
լիրինք յաւիտենից, յաւիտենական or մշտնջենաւոր, the angels, the prophets, the apostles;
արտեւան, գագաթն, կատար լերանց, the summit, the ridge of the mountain;
կապան, կիրճ լերանց, strait, defile, pass;
գօտի, շղթայ, պար լերանց, chain, ridges of mountains;
հրաբուղխ լեառն, volcano, a burning mountain;
սառնատափ լերինք, glaciers;
լուղական լերինք, iceberg;
մոլորակային, լուսնային լերինք, the planetary, the lunar mountains;
զլեառն լեռնայն գնալ, to go from mountain to mountain, or by mountain paths;
լեառն Սինա, Մասիս, mount Sinai, Ararat;
իբրեւ զլերինս ելանէին բարձրանային փրփրադէզ ալիքն, the foaming waves ran mountains high;
եւ լեառն մուկն ծնաւ, the mountain brought forth a mouse.
liver;
— որթու, calf's -;
ցաւ լերդի, — complaint;
տապ, բորբոքումն լերդի, hepatite, inflammation of the liver.
legion;
— պատուոյ, legion of honour.
indigo;
գործատուն լեղաի, indigo manufactory.
mountain like, very high;
— կուտակիլ, to be heaped up;
— կոհակք, waves like mountains, enormous billows.
mountaineer;
աղջիկ —, mountain-lass, mountain-maid;
— մանուկ, mountain-lad.
full;
superabundant, copious;
fully, completely, thoroughly, entirely;
perfectly;
լի առնել, to fill, to load, to heap;
զբազում լսելիս լի արար բանն, many have heard him;
լի լինել, cf. Լիանամ;
լի եւ լի, cf. Լիուլի;
լի ափով, ձեռօք, by handsful, profusely, generously;
լի աւաբաւ, loaded with booty;
լի փառօք, covered with glory;
լի աւուրք, full of years, old;
լի մտօք, sensible, judicious, wise;
լի երախտագիտութեամբ, full of gratitude, of affection, of faults;
զաւուրս տասն լի, ten entire days;
լի կատարեալ, բովանդակ, perfectly full, entire, complete, perfect, cf. Լիակատար;
լուսին լիով լուսով նկարեալ, full moon;
բաժակ գինի լի արկանել, a glass of wine full to the brim;
լի զհասակ մարմնոյն ունել, to be adult, to arrive at man's estate;
լի են բերանք նոցա ծաղու, they are full of laughter, of merriment;
լի ասացեր, you are quite right.
to offend, to enrage, to insult, to shock, to affront, to jure;
to reprove, to scold, to upbraid;
— զայլոյ ամուսնութիւն, to violate or defile another's bed.
insult, affront, offence, injury, outrage;
—նս դնել ումեք, to abuse, to scold, to slang, to revile, to affront;
ի —նս լինել, to be despised, to fall in ignominy or opprobrium;
to be put in the pillory, to be object of insult;
թշնամանօք, injuriously, insultingly, offensively.
enemy, foe, adversary, opponent, antagonist;
աներեւոյթ or հասարակաց —, the devil, the invisible enemy of mankind, demon;
— լինել, cf. Թշնամանամ;
լինել ումեք ի — յաւիտենից, to be one's eternal enemy;
—ս յարուցանել, to raise up enemies;
—ք առն ընտանիք իւր, a man's foes shall be they of his own household;
cf. Ընտանի.
to be left, given, conceded;
to be abandoned, outcast, rejected, derelict, forlorn, permitted, allowed, conceded, lawful;
to relent, to slacken;
— ի հաւատոց, to waver or vacillate in the faith;
— ի մտաց իւրոց, to change opinion;
բղջախոհութեամբ թողանալ, to give one's self up to luxury, to lead a dissolute life;
թողացեալ կին, divorced woman.
languid, faint, feeble, weak, soft, delicate, tender;
— առնել՝ տալ, to permit, to accord, to give leave, cf. Թողացուցանեմ;
— առնել պարտուցն, to remit or cancel debts;
— լինել, to be permitted, accorded, conceded;
— տալ ումեք աւուրս ինչ, to concede a few days, to give time;
— տուք ինձ, let me, permit me, allow me;
— տուք ինձ զհամբերութիւն, don't make me lose patience;
leave me at peace, let me alone;
— տուր մինչեւ զայդ վայր, enough of that, enough;
տալովն Աստուծոյ, ըստ թոյլ տալոյ բարերարին, God willing, by divine permission.
poison, venom;
spite, virulency, venom;
թափել զ—, to remove or extract the venom, to give antidotes;
թափել զ—ս յոք, to give vent to one's anger, rage, malice, to grow fierce or ferocious;
cf. Թափեմ;
— առնուլ, to take poison;
— մահացու, mortal poison;
— մահու արբուցանել, to cause one's to drink a mortal poison;
— դառնութեան, bitter poison.
provision;
viaticum;
pay, wages, hire, salary, stipend;
pension;
— եկեզեցական, benefice;
ուսանել —աւ, to be in a boarding-school;
— յետին, վերջին, viaticum;
տալ, պաշտել ումեք զյետին —, to administer the viaticum.
to be cruelly beaten;
to be killed by blows;
— ի սուր սուսերի, to be slain.
grandson;
granddaughter, grandchild;
թոռունք or թոռանց թոռունք, descendants, children's children, progeny, race, lineage, family.
to distil;
to flow down, to drop;
to sweat;
— արութեանց մարմնոյ, to suffer gonorrhea.
flight, soaring;
— աստղ, falling star;
—ք մտաց, flight of fancy;
—չս տալ մտաց, գրչի, երեւակայութեան, to give loose to one's genius or pen;
to let one's fancy ramble;
թռիչս առնուլ՝ արձակել, to take wing or flight, to wing one's flight, to soar on high;
ի թռիչս, flying, on the wing, as it flew hy, in the air.
wing;
— նաւու, aail of a ship;
fly-wheel.
cf. Թրթռուն.
creaking (wheels).
cf. Թրծուն.
bathed, wetted, moistened;
cf. Թուրջ.
to spit;
to spit out;
to spit upon, to fling, to cast, to spout;
to vomit, to throw up;
to slight, to disdain, to contemn openly, to treat with scorn, to point one's finger at, to set at nought;
ընդ երեսս՝ յերեսս ուրուք —, to spit upon a person, in his face.
to shake, to jolt, to move violently;
to heat down;
to throw down, to overturn;
to drive away, to repel, to remove;
to wink;
— զփոշի, to shake off the dust;
— զանկողին, to make or shake up the bed;
— զքուն, to shake off sleep;
— զլուծ, to throw or shake off the yoke;
— զքաղաքն, to shake, to tremble;
to destroy, to ruin;
— զսուր, to brandish a sword;
յական —, in the twinkling of an eye.
prison, gaol;
դնել ի բանտի, ի — արկանել, to imprison;
խուսել ի —է, to make one's escape from prison, to escape;
հանել ի —է, to let out of prison;
ելանել ի —է, to go out of prison.
to take away, to remove, to carry off, to displace;
to retrench;
to derogate, to suppress, to withdraw;
to cause to cease, to destroy, to dispel, to efface, to extinguish, to stifle;
to take away, to ravish, to take, to steal, to rob;
to lift up, to raise;
to bear, to support, to sustain;
— ի վերայ, to put, to put on, to load;
— ի հաշուէ, to discount, to deduct, to abate;
— զօրէնս, to repeal a law, to cancel, to annul;
— զխոչս, to clear, to extricate;
— զցանկն, to unbar;
— զմանուկն յարգանդէ, to deliver a woman;
— թողուլ, բարձի թողի առնել, to abandon, to forsake entirely, cf. Մերժեմ, cf. Լքանեմ;
—ի լուծ կշռոց, to weigh;
— զգլուխ, to behead, cf. Գլխատեմ;
աղաղակ կական՝ կառաչ՝ ձայն՝ ճիչ —, to scream, to cry out;
to weep;
— ի միջոյ, to carry away, to stroy, to annul;
— զամենայն դժուարութիւն, to take away all difficulty;
— զկեանս ուրուք, to take away the life of some one, to kill, to murder;
բաղոք —, to appeal, to invoke, to lament;
— զցաւս, to support pain;
— ուստեք, to go away, to depart;
— զթիւ, to subtract;
— արձակել, to dismiss;
բարձեալ բերել, to carry;
to be carried or brought;
to liken, to compare;
to be taken away;
to be destroyed;
to be estinguished;
բարձիր եւ անկիր ի ծով, be thou removed and cast into the sea;
— մտաց հպարտութեամբ, to be proud of;
արք արգարք բառնիմ, the just perish;
Դամասկոս բարձցի ի քաղաքաց, Damascus will soon be no longer a city;
բարձաւ ուխան, the pact is broken;
— ի կենաց, to die;
նմա բարձին զխանչն, they put on him the cross.
subtile;
— ցաւ, ջերմ, phthisis;
cf. Նուրբ;
brach (sporting dog);
nitre;
cf. Բորակ.
speech, voice, accent, language, idiom, dialect;
acclamation, exclamation;
cry, clamour;
sound;
կերկերեալ դողդոջ՝ ընդհատ սպառնալից —, a hoarse or gruff, trembling, interrupted, menacing voice;
յօդել —, to offer a word, to speak;
ածել ի —, to make one speak;
— արձակել, to cry, to raise the voice, to exclaim;
հնչեցին օդք ի — ցնծութեան, the air was filled with cries or a thousand cries of joy;
ի Հայ —, in the Armenian language;
— ամպոց, սրաման, thunder, noise;
— ամբոխին, clamour, cry;
— փողոյ, հաւուց, վահանաց, հողմոց, blast of trumpets, ruff;
cackling;
noise or clashing of shields;
whistling or bluster of the wind;
— առիւծու, դաղանաց, cf. Մռնչիւն;
— աղաղակի, rumour
hay-rick;
heaped up, piled, bound up;
polypetalous;
— անուն, բառ, compound word.
friend;
familiar, dear;
մտերիմ՝ անկեղծ՝ ճշմարիտ՝ անձնանուէր՝ սիրելի սուտ —, intimate, sincere, true, devoted, dear, false friend.
carnival, holy day time;
բուն —, the day before lent, shrovetuesday, shrovetide.
good, honest, virtuous;
բարեկիր առնել, cf. Հաճեմ, cf. Բերկրեցուցանեմ, cf. Հեշտացուցանեմ.
good, nice, kind, indulgent;
fit;
fine, handsome;
well, right;
good, benefit, favour, goods;
— է, it is good;
— առնել, to do well;
— or բարեաւ եկիք, be welcome ! համբաւ բարեաց, good reputation;
գիտել զ— կամ զչար, to ignore the difference between good and evil;
զինչ — գործեցից, what shall I do well ? հատուցեր ինձ —ս, you have done me good;
ընկալար անդէն զ—ս քո, you have received good in your life;
յորժամ — լինիցի քեզ, when will you be happy;
բարեօք, cf. Բարւոք;
բարով իմն, cf. Սիրելապէս, cf. Մարդասիրապէս;
cf. Բարեաւ.
good;
well, softly, leisurely;
ծածկել — է, it is better to hide it;
— է, it is well;
որպէս եւ —թուի քեզ, as you like it, if you please.