adj.

without beginning, eternal;
baseless.

adj.

ἅναρχος. principii expers, principio carens. Որոյ չիք սկիզբն ժամանակի եւ եղանութեան. անժամանակ, անեղ. որ էն յաւիտենից։ Որպէս ստորոգելի աստուծոյ կամ երից անձանց առ հասարակ.

Զիա՞րդ քննել կարիցեմք սզկբնաւորք զանսկզբանէն. (Ագաթ.։)

Ոչ ոք էր անսկզբանն, որ կոչէր զանուն նորա. (Յճխ. ՟Բ։)

Մի երրորդութիւն, անսկիզբն եւ անժամանակ. (Նար. ՟Խ՟Դ։)

Հայր սկիզբն անսկզբանցն. յորմէ որդի ցուցանէ, եւ հոգի սուրբ ի նոցունց յէութենէ. (Վրք. սեղբ.։)

Զանսկիզբն բանդ անձնաւոր։ Տեառն անսկզբան. (Նար. ՟Ի՟Ը. եւ Նար. խչ.։)

Ես թէ երկոքեան անսկզբունք, եւ քան զլինելութիւնն են վերագոյնք. (Բրս.։ չար։)

Զի մի՛ երկու իշխանութիւնս անսկզբունս կարծիցի. (Տօնակ.։)

Սկսանիքն ասի յանսկզբնէ ումեմնէ։ Ամենայն մարդ ժամանակօք արարեալ է, եւ անսկիզբն ինչ ոչ գոյ ի նոսա. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 2։)

Յանսկզբանց յաւիտենից. (Փիլ. նխ. ՟ա.։)

որ եւ ասի ԱՆՍԿԶԲՆԱՒՈՐ. Որպէս յատկութիւն հօր, անծին, անեղագոյն. ոչ ծագեալ յայլմէ անձնէ. անպատճառ. ἅναρχος, ἁγέννητος. principii carens, ingenitus.

Խոստովանիմք զհօր յատկութիւն առանձնաւորութեանն՝ անծին եւ անսկիզբն. (Շ. թղթ.։)

Քեզ միայնոյ սկզբանդ եւ անսկզբանդ. (Նար. ՟Խ՟Ը։)

Ի հրէական փոքրաբանութիւնն անկանել, միայն անսկզբանն (հօր) զաստուածութիւնն գրել։ (Կամ ըստ արիոսի) Երիս անսկզբունս եւ անկարգս, եւ որպէս թէ իցէ ասել՝ հակառակ աստուածս։ Արդ՝ անսկիզբն է հայր, զի ո՛չ յայլմէ ումեքէ, եւ ոչ յինքենէ նմա գոլն է. եւ այլն։ Զմի եւ զնոյն գիտել զբնութիւն աստուածութեան՝ անսկզբանն, եւ ծնեցելոյ, եւ յառաջ եկելոյ. (Առ որս. ՟Ե. ՟Ժ՟Դ։)

Որդին որդի, եւ ոչ անսկիզբն, քանզի ի հօրէ. ապա եթէ ի ժամանակէ առցես զսկիզբն, ե՛ւ անսկիզբն. վասն զի արարիչ ժամանակաց. (Ածաբ. մկրտ.։)

Զհօրէ ասեմք, թէ ոչ միայն անսկիզբն, այլ եւ եղեալ իսկ (այսինքն ծնեալ իսկ) յումեքէ չէ. բայց զորդի ասեմք, թէ անսկիզբն է, եւ ծնեալ ի հօրէ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 5։)

Ոչ երեք անսկզբունք, քանզի հայր միայն է անսկիզբն՝ ոչ յումեքէ ծնեալ ... բայց ըստ ժամանակի անսկզբունք իբրեւ զհայր. (Սարկ. հանգ.։)

Անսկզբան հօր անկզբնակից է եւ որդին. (Լմբ. հանգ.։)

adj. adv.

Առանց բանաւոր պատճառի. անհիմն. վայրապար.

Յանհիմն յանսկիզբն ի դողդոջուն խորհրդոց խօսելոյ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 1։)

Եւ ո՛չ անսկիզբն ի ներսք ածեմք զլծակացն (օրինակ), որ արեամբ ողջակիզին պատարագեցաւ. (Միսայ. խչ.։)