lieu, place, endroit, emplacement;
lieu, occasion, temps favorable, ressource;
ի —, au lieu de, à la place de;
ի տեղիս տեղիս, dans différents endroits, en quelques endroits, dans plusieurs endroits;
ընդ ամենայն տեղիս, en tous lieux, partout;
— տալ, céder, baisser pavillon, faire place, reculer devant, prêter;
s'en aller, se retirer, s'éloigner, s'enfuir;
donner prise, s'exposer à;
ունել զ—, tenir lieu de, remplacer;
ունել զառաջին —, tenir ou occuper la première place, le haut du pavé;
զտեղի առնուլ՝ ունել, s'arrêter, rester;
անկանել ի տեղւոջ, demeurer sur la place;
առ տեղեաւս, ici;
տեղիք ou հասարակաց տեղիք, les lieux communs;
սուրբ —ք, les lieux saints;
— ապաւինի, refuge, retraite, abri.
ՏԵՂԻ. τόπος locus στάσις statio. որ եւ ՏԵՂ, ԵՏՂ. Վայր. ուրն՝ զոր գրաւ է իւրաքանչիւր մարմին. կայան. ընդունարան. բնակարան. կողմն. սահման. ընդարձակութիւն. միջոց. տեղ, տեղը.
Գնաց մինչեւ ցտեղին, ուր էր խորան։ Ի տեղի սեղանոյն՝ զոր արար։ Տե՛ս ի տեղւոջէ յայդմանէ՝ յորում դու ես։ Ննջեաց ի տեղւոջն յայնմ։ Տեղի արծաթոյ, ուստի լինի, եւ տտեղի ոսկւոյ՝ ուստի կղկղի։ Երթայց ի տեղիլ իմ եւ յերկիր իմ։ Թողացուցից ամենայն տեղեացն վասն նոցա։ Ըստ տեղիս իւրեանց յաշխարհս իւրեանց։ Մոլորեալ տուն ի տանէ, եւ տեղի ի տեղւոջէ։ Թագաւորն կայր ի տեղւոջն իւրում։ Կարգեցի զնոսա ի տհեղիս իւրեանց.եւ այլն։
Շրջէր փախստական տեղւոյ ի տեղի. (Եպիփ. սղ.։)
Որ առաքի, գնալով լինի տեղի ի տեղւոջէ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 38։)
Այս տեղի (բանից) կրկնած եւ երկրորդութիւն է. (Կիւրղ. ծն.։)
ՏԵՂԻ. Միջոց դիպող ըստ՝ տեղւոյ եւ ժամանակի. առիթ. յարմարութիւն. թոյլտուութիւն. ներողութիւն.
Տեղի պատասխանւոյ առնուցու վասն ամբաստանութեանն. (Գծ. ՟Ի՟Ե. 16։)
Ապաշխարութեան տեղի ոչ եգիտ. (Եբր. ՟Ժ՟Բ. 17։)
Բանին իմոյ չիք տհեղի ի ձեզ. (Յհ. ՟Ը. 37։)
Գոյր նոցա տեղի ապաշխարութեան, որպէս գտհաւ տեղիլ ապաշխարութեան նինւկէացւոց. (Մծբ. ՟Գ։)
Ի նորա վարս տեղի գտանել ոչ կարացին. (Խոր. ՟Գ. 67։)
Զի մի՛ տեղի գտցէ բանսարկուն բամբասել զաստուած։ Զոմանս աղքատս արար, զի տեղի լիցի մեծատանցն բարեգործելոյ։ Թէ կամեցեալ էր երկարել զբանս, գոյր տեղի ընդարձակութեան։ Երիս եցոյց մեզ բանս զկործանմանն մերոյ տեղիս։ Օձն խաբօղ, եւ յիմարութիւնն տեղի, եւ ցանկութիւնն գող. (Լմբ. պտրգ.։ Իգն.։ Խոսր.։ Յհ. իմ. երեւ.։ Մաշկ.։)
Նշանս ցուցանել ի պատշաճ տեղւոջ եւ ի ժամանակի. (Շ. մտթ.։)
Արտաքոյ տեղւոյ միտք. յն. անտեղի. (Առ որս. ՟Ա։)
նխ.գ. Ի ՏԵՂԻ, Ի ՏԵՂՒՈՋ. նխ.գ. Փոխանակ. եւ Փոխանակութիւն.
Յիւր տեղի թագաւորեցուցանել։ Եղեւ նոցա աղիւսն ի տեղի քարի, եւ կուպր ի տեղի շաղախոյ. (՟Ա. Մակ. ՟Զ. 16։ Ծն. ՟Ժ՟Ա. 3։)
Լե՛ր որբոց որպէս հայր, եւ յառն տեղի. (Սիր. ՟Դ. 10։)
Ի տեղի նորա կարգել։ Արձակեաց զմարզիկսն յիւրաքանչիւր տեղիս, եւ զայլս ի տեղիս նոցա փոխանակ առ իւր կոչեաց. (Խոր. ՟Գ. 51։ Եղիշ. ՟Ա։)
Դա ձեզ լիցի ի տեղւոջ հօր. (՟Ա. Մակ. ՟Բ. 65։)
Թէպէտեւ չէ՛ քո ծնունդն, սակայն զտեղի հօր լնուցուս մանկանն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 4։)
Անտի եդաւ անաթէմայն ի յոյն լեզու, որ է նուէր, եւ յանիծից տեղւոջ կայ. (Կիւրղ. օրին.։)
ԱՌ ՏԵՂԵԱՒՆ. մ. Առ վայր մի. առ ժամանակ մի. առ ժամն. ի նմին վայր նիւթապէս.
Հրէական զոհիցն եւ պատարագացն արիւնք առ տեղեաւն ի քաւութիւն էր ակամայից ոմանց մեղանաց։ Տխմարք յընթերցողացն՝ առ տեղեաւն միայն հայելով ի բանն՝ ոչ քննեն զպատճառն. (Շ. թղթ.։)
Ի ՏԵՂԻՍ ՏԵՂԻՍ. ՏԵՂԵԱՑ ՏԵՂԵԱՑ. այսինքն ի զանազան տեղիս.
Կողմանցդ եգիպտացւոց ի տեղիս տեղիս առ սպարապետս։ Որ տեղեաց տեղեաց պահապանքն էին. (՟Գ. Մակ. ՟Գ. 8։ Նեեմ. ՟Դ. 14։)
Եղբարց մերոց ի տեղիս տեղիս։ Բազում թուղթս խաղաղութեան առնէր ի տեղիս տեղիս հայոց աշխարհին։ Սովորութիւն է գրոց ի տեղիս տեղիս զկարգ իրացն միայն ասել. (Մծբ. ՟Ժ՟Թ։ Փարպ.։ Շ. մտթ.։)
Բազում ապականութիւնք գործեցան տեղիս տեղիս. (Եւս. քր. այսինքն յայլեւայլ տեղիս. յն. տեղականք։)
ՏԵՂԻ ՏԱԼ՝ իմիք կամ ումեք. δίδωμι τόπον do locum ὐπεικῶ cedo, concedo, obsequor, obtempero. Միջոց տալ. թոյլ տալ. շնորհել. ներել. անսալ. հպատակ կալ.
Առ սակաւ սակաւ դատելովն՝ տայիր տեղի ապաշխարութեան։ Մի՛ տայք տեղի սատանայի։ Մի զանձանց վրէժ խնդրէք սիրելիք, այլ տո՛ւք տեղի բարկութեան. (Իմ. ՟Ժ՟Բ. 10։ Եփես. ՟Դ. 27։ Հռ. ՟Ժ՟Բ. 19։)
Մի՛ տեղի տալ բազմացն հաճութեան կամաց։ Զհետ երթայ, եւ հրամանացն նոցա տեղի տայ. (Փիլ. ՟ժ. բան.։)
Արեգակն տեղի տայ խաւարին. (Եզնիկ.։)
Փառաւորութիւն եւ անարգութիւն միմեանց տեղի տալով. (Յճխ. ՟Է։)
Որ ոչ տացէ նմա տեղի ըստ կրօնից աստուածապաշտութեան վարիլ. (Սարգ. ՟ա. պ. ՟Է։)
Ոչ տամ տեղի եւ մուտ բանին։ Տեղի տային հաւանական բանիցն։ Տեղի՛ տուր ննջել ինձ առ քեզ ի սենեկին. (Յիսուս որդի.։ Լմբ. էր ընդ.։ Պտմ. աղեքս.։)
Եղբայրատեցութիւն այնուհետեւ առնէ տեղի (յն. տայ տեղի) նեռինն. (Կոչ. ՟Ժ՟Ե։)
ՏԵՂԻ ՏԱԼ՝ յիմեքէ կամ յումեքէ. ἑκχωρίζω, ἑκχωρέω, ἑπιχωρέω, παραχωρέω discedo, recedo, secedo, subduco me. Խորշել. խոյս տալ. որոշիլ. հեռանալ. ի բաց մեկնիլ՝ որպէս թողլով այլում զայն տհեղի. կրզել, քաշուիլ.
Տեղի՛ տուր գնա յերկիրն հրէաստանի. (Ամովս. ՟Է. 12։)
Խորշի եւ տեղի տայ (ի մարդկանէ), եւ զմիայնութիւնն սիրէ։ Մի՛ խրոխտել ընդդէմ փորձութեանց, այլ խորշել եւ տեղի տալ. (Փիլ. իմաստն.։ Ոսկ. մ. ՟Ա. 14։)
Ի ժամոյս (կամ ի ժամուս) տեղի տալ, եւ անձին զգուշանալ։ Տտեղի տան տխրութիւնք։ Փախեաւ սրացաւ տեղի ետ. (Փարպ.։ Նար. ՟Խ՟Ա. ՟Հ՟Գ։)
Զգուշացուցանէին տեղի տալ եւ զերծանել ի մահուանէ։ Ոչ տեղի ետուն, եւ ոչ ի բաց գնացին։ Յոյզք մտաց եւ սուգ տրտմութեանզ տեղի տուեալ ի բաց գնացին։ Տեղի ետուն ի սմանէ։ տեղի տալ ի խորհրդակցութենէ. (Իգն.։ Սարգ. յկ. ՟Ժ՟Բ. եւ Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Ա։ Լմբ. պտրգ. եւ Լմբ. սղ.։)
ԶՏԵՂԻ ԱՌՆՈՒԼ, կամ ՈՒՆԵԼ. ἰστάω, ἴσταμαι, ἑπέχω sto, substo, cesso, contineo me ἁφίστημι sustineo. Զկայ առնուլ. դադարել. հանդարտել. համբերել.
Զտեղի առ յիսուս։ Ի տեղւոջն՝ յորում զտեղի առնոյր ամպն։ Աւելորդքն զտեղի առին։ Երթա՞յց ի պատերազմ, թէ զտեղի կալայց.եւ այլն։
Որ առաւել ցանկայ, նա ոչ երբէք կարէ զ տեղի առնուլ իլ ցանկանալոյ։ Այսուկարծեօք զտեղի առնոյր քարոզութիւնն։ Ոչ այսու լուծումն կարծեացս զտեղի առնու. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 27. եւ 17։ Էր ընդ եղբ.։)
Յորժամ արար զնշանսն, ոչ անդէն (կամ անդրէն) առ զտեղի. (Երզն. մտթ.։)
Տեսեալ զայս ամենայն ... զ՝տեղի կալաւ. (Իգն.։)
Ի պակասել ցանկալեացն՝ ոչ կաթրեմք զտեղի ունել եւ համբերել։ Չկթարես զտեղի ունել ի լուր այսպիսի բարբառոյ. (Սարգ. յկ. ՟Թ։)
ՇԱՐԺՎԱՐԺԵՆԻ ՏԵՂԻ. cf. ՎԱՐԺԵՆԻ
ՏԵՂԻ cf. ԱՆՏԵՂԻՏԱԼԻ