tribute;
tax, impost, duty, excise;
necessity, want, exigency;
constraint, obligation;
homage, duty, service;
հարկ վերադիր, additional tax;
— տարապայման, over-assessment;
— դժնդակ, shocking necessity;
առանց —ի, without necessity;
—աւ, ի —է, առ —ի, necessarily, of necessity, essentially;
inevitably, indispensably;
by force, by compulsion, forcibly;
ընդ —աւ արկանել, ի —ի կացուցանել, to place or lay under contribution, to tax, to load or burden with imposts, to levy contributions, to render tributary, to subdue, to subject, to enslave, to subjugate;
— հանել, to gather in, to exact tribute, to raise money, to put a tax on;
—ս հարկանել, to pay a tribute;
to be tribute to;
ի —ի կալ, մտանել ի —, to serve, to subject oneself to, to submit, to be tributary to;
— առնել, to force, to constrain, to use violence;
հատուցանել զ— շնորհապարտ մեծարանացն, to pay the tribute of gratitude;
—է, one must, it is necessary;
չէ —, չէ ինչ —, it is not necessary, there is no need, no matter;
— ի վերայ կայ ինձ, necessity obliges me to;
— եղեւ նմա բողոքել ի կայսրն, he was obliged to appeal to Caesar;
ըստ —ի ժամանակին, according to the wants of the age;
— էր, it was necessary;
— եղեւ մեզ առնել, we were obliged, compelled or constrained to do;
— է ինձ երթալ, I must go;
մերցուք եթէ — լիցի, let us die if it must be!.
φόρος, φορολογία tributum եւ ζημία mulcta. (որպէս լծ. ընդ թ. խարաճ, հարէճ եւ վր. խա՛րկի ). Տուրք դրամոյ կամ ծառայութեան, զոր հպատակք կամ ստուկք տան իշխանաց. հաս. բաժ. եւ Տուգանք.
Արկ ի վերայ երկին հարկ հարիւր տաղանդ արծաթոյ։ Եւ էր հարկն (այսինքն մարդահարկն) ՟Լ՟Ռ արանց։ Հատուցէ՛ք, որում զհարկ՝ զհարկն։ Ադոնիրամ ի վերայ հարկին, կամ որ ի վերայ հարկացն։ Առնուլ հարկս յաշխարհաց։ Յումմէ՞ առնուն զհարկս.եւ այլն։
Վարեաց զաշխարհս հայոց ի նոյն սակ հարկի. (Ղեւոնդ.։)
Պատճառաւ հարկաց արքունի. (Արծր. ՟Բ. 6։)
Ազատք ի հարկէ. (Նար. ՟Լ՟Գ։)
Հարկիւ ոսկւոյ եւ արծաթոյ. (Եւս. պտմ.։)
ՀԱՐԿՍ ՀԱՐԿԱՆԵԼ. Վճարել, տալ հարկս.
Հարկս ումեք ոչ հարկանեն. (՟Ա. Եզր. ՟Բ. 19։)
Հարկս եւս նոցա հարկանել. (Սարգ. ՟ա. պետր. ՟Ե։)
ՀԱՐԿՍ կամ ՀԱՐԿ ՀԱՆԵԼ. Քաղել կամ առնուլ զհարկ.
Բռնադատեալ զաշխարհս՝ հանեն հարկս թագաւորի։ Տիրացեալք հարկս հանէին ի կողմանցն ասորւոց. (՟Ա. Եզր. ՟Դ. 6։ ՟Բ. 27։)
Նմա էր յանձն՝ հանել հարկ զաշխարհին. (՟Բ. Մակ. ՟Դ. 28։)
Ի ՀԱՐԿԻ, կամ ԸՆԴ ՀԱՐԿԱՒ, կիւ, կօք, կացուցանել, արկանել, դնել. առնել. որպէս Հարկատու առնել.
Զաշխարհս ամենայն ի հարկի կացուցանէր։ Կացուցին զնոսա ի հարկի։ Ի հարկի կացուցին տալ նոցա հարկս ամ յամէ. (՟Ա. Մակ. ՟Ա. 5։ ՟Ը. 2։)
Արկ զնոսա սողոմոն ընդ հարկօք ծառայութեան. (՟Գ. Թագ. ՟Թ. 21։)
Եդ զքանանացին ընդ հարկաւ. (Դտ. ՟Ա. 28։)
Զգաղատացիսն հարեալ՝ ընդ հարկիւ արարին. (Խոր. ՟Բ. 2։)
ՀԱՐԿՔ Որպէս ռմկ. հարկք. իմա՛ Հրաւէր, մեծարանք ի սեղան. տավէթ.
Հրաւիրել եւ կոչել հարկօք ի ժամու ճաշոյ րնթեացն. (Ոսկիփոր.։)
λειτουργία, πράξις ministerium, officium, actio, exactio. (որպէս լծ. ընդ Երկ. արգասիք. որ եւ յն. էրղօն ). Սպասահարկութիւն. պաշտօն. սպաս. ծառայութիւն. եւ գործ.
Այս իցէ սպասաւորութիւն գնդին գեթսոնի, ի մտանել ի հարկ, եւ ի բառնալ. (Թուոց. ՟Դ. 24։)
Փոխանակ հարկին՝ յորում ծառայեաց ինձ ի տիւրոս. (Եզեկ. ՟Ի՟Թ. 20։)
Պաշտօն հարկիս այսորիկ. (՟Բ. Կոր. ՟Թ. 12։)
Ի հարկ տանն աստուծոյ. (Նեեմ. ՟Ժ. 32։)
Ոչ եւս կայցեն նոքա ի հարկի օտարաց, այլ հարկեսցին (յն. գործեսցեն) տեառն աստուծոյ իւրեանց. (Երեմ. ՟Լ. 8։)
Որպէս եւ յասել անդ
Հարկս քեզ ոչ ոք տայ. (՟Բ. Եզր. ՟Դ. 13։)
Նմա էր յանձն հանել հարկ զաշխարհին. (՟Բ. Մակ. ՟Դ. 28. հային եւ ի ՟Ա նշ.) բայց յն. է πράξις որ է գործ։
Կայր ի հարկի, եւ ունէր սպաս ամենայն տնտեսութեանն. (Ոսկ. մ. ՟Ա. 5։)
Անասունն՝ որ մարդոյն ի հարկի կայ. (Եզնիկ.։)
ἁνάγκη necessitas. (որ եւ ստէպ թարգմանին ի մեզ՝ վիշտ, տագնապ, վտանգ) Պէտք կարեւոր. կարօտութիւն ստիպօղ. բռնադատութիւն. բուռն կարիք կամ անձկութիւն կամ հրաման. ինչ մի ակամայ եւ անհրաժեշտ. (լծ. ընդ Երկն. որպէս եւ յն. խրիա՛. թ. կէրէք, հաճէթ, ըհթիյաճ, իգթիզա ).
Հարկ ի վերայ կայ. (՟Ա. Կոր. ՟Թ. 16։) cf. ՀԱՐԿ Է։
Հարկ եղեւ բողոքել ի կայսր։ Հարկ եղեւ մեզ առնել. (Գծ. ՟Ի՟Ը. 19։ Յուդթ. ՟Ը. 28։)
Իսկ (՟Բ. Մակ. ՟Գ. 24։)
Հարկ իմն լինէր եւ թագաւորացն ինքնին մեծարել զերեւելի տաճարն. իմա՛ ըստ յն. դէպ լինէր։
Զի մի՛ թուիցի ընդ հարկաւ վարել զբանաւորսն. (Եզնիկ.։)
Այսոքիկ ի կամաց լինին, եւ ոչ ի հարկէ. (Յճխ. ՟Թ։)
Կամաւ, եւ առանց հարկի. (Շ. բարձր.։)
Աստուած ընդ հարկիւ ոչ է. (Մխ. երեմ.։)
Ոչ ընդ հարկիւ անկեալ կայ. (Աթ.։)
Ոչ էր նա ընդ հարկաւ օրինացն. (Իգն.։)
Ըստ հարկի ժամանակին. (Բրսղ. մրկ.։)
Ի հարկէ կարօտութեան. (Եւս. պտմ. ՟Թ. 8։)
Հարկ փորձութեանց զբարեկամսն փորձէ. (Ոսկիփոր.։)
Հարկ բնութեան, կամ խղճի, կամ տրտմութեան. (Ոսկ. յհ.։)
Հարկաւ մարմնոցն վտանգի. (Նար. ՟Կ՟Թ։)
Ի հարկէ սովոյն բերեալք. (Յհ. կթ.։)
Իսկ (Մեսր. երէց.)
Ձեռնադրեցին զնա ի հարկէ թագաւորին. իմա՛, ի հարկ առնելոյ։
ՀԱՐԿ ԱՌՆԵԼ. այսինքն Հարկ ի վերայ դնել. հարկացուցանել. ստիպել. բռնադատել (զայլս, կամ զանձն).
Հարկ առնէր ինձ երթալ յամբոկ գործոյն. (Յհ. կթ.։)
Ողորմելն հարկ առնէ եւ զանարժանսն կեցուցանել. (Խոսր.։)
Հարկ արարին նմա զիջանելն եւ զմեռանելն. (Սարգ. ՟ա. պետր. ՟Գ։)
Հարկ առնել նմա՝ ասել զանձնէ իւրմէ, թէ Քրիստոսն իցէ. (Ոսկ. յհ. ՟Ա. 15։)
Հարկ առնէք ինձ կտտել զձեզ. Ո՞ հարկ արար քեզ գնալ մերձ ի նա. (ՃՃ.։)
Ոչ ուրուք հարկ արարեալ՝ եդ իւրովին զիւր անձն վասն մեր. (Պրպմ.։)
Ի ՀԱՐԿԷ. ՀԱՐԿԱՒ. ՀԱՐԿԻՒ. ԸՍՏ ՀԱՐԿԻ. ԱՌ ՀԱՐԿԻ. ՀԱՐԿՈՎ. մ. κατὰ ἁναγκήν, ἑκ τοῦ ἁναγκαίου, ἁναγκῇ necessarie, -rio. Հարկաւորապէս. ակամայ. բռնի.
Զի մի՛ բարիքդ քո ի հարկէ լինիցին, այլ կամաւ. (Փիլիմ. 14։)
Պատերազմեցաք ընդ քեզ ի հարկէ, եւ ոչ ի կամաց. (Խոր. ՟Դ. 48։)
Հարկաւ ի ձեռս ետ նոցա զդանիէլ. (Դան. ՟Ժ՟Դ. 29։)
Ոչ կամէր բռնութեամբ եւ հարկաւ ունել զնոսա. (Ոսկ. յհ.։)
Հարկաւ հաւանեսցի. (Վրք. հց. ՟Ի՟Զ։)
Ոչ եթէ հարկաւ եկն յաշխարհ, այլ՝ կամօք եւ յօժարութեամբ. (Բրսղ. մրկ.։)
Հարկիւ է այժմ ըմբռնեալ. (իսկ հարկիւ ըմբռնեալն բռնադատանօք է. Աթ.։)
Զբարին բնութեամբ կամի, եւ զտանջանս հարկիւ. (Մխ. երեմ.։)
Աստուած հարկիւ զնա ի մէնջ ոչ պահանջէ. (Սարգ. յկ. ՟Ե։)
Եթէ ոչ մեղանչելն ըստ հարկի լինի. (Աթ.։)
Նոցայն ըստ հարկի է. (Մխ. երեմ.։)
Ոչ առ հարկի առնել. (Սարգ. ՟ա. յհ. ՟Զ։)
Նստեալ ի սեղանի՝ հարկով պատուէ զիմաստասէրն. (Ոսկիփոր.։)
ՀԱՐԿ. ա. իբր Հարկաւոր. կարեւոր.
Հարկ համարիմ սակաւ ինչ ասել. (Խոսր. պտրգ.)
դիմազ. ՀԱՐԿ Է. դիմազ. ἁνάγκη, ἁναγκαίον necesse, necessarium est. Հարկաւորութիւն է, եւ հարկաւոր է.
Հա՛րկ է գալ գայթագղութեան։ Հարկ էր արձակել։ Հա՛րկ է եւ նմա ունել ինչ զոր մատուցանիցէ.եւ այլն։