ancient, old, former;
anciently, formerly, once on a time;
early, betimes, soon, quick;
tomorrow;
— քաջ, very early;
— քաջ ընդ առաւօտն, at the break of day or of dawn, at the peep of day, very early in the morning, at dawn;
— ուրեմն, in bygone times, of old, long ago, a long time ago;
ի — ժամանակս, anciently, formerly;
ի — ժամանակաց, time out of mind;
— ընդ փոյթ, soon, quick;
forthwith, directly;
— կամ անագան, եթէ — եթէ անագան, sooner or later;
ոչ կարի — ոչ յոյժ անագան, neither too soon nor too late;
ո՞չ — իսկ ասացի քեզ, did I not tell you before ?.
πάλαι antiquitus, ante, jam, olim θᾶττον cito. (լծ. եւ յն. բա՛լէ. ար. պալատէ. թ. էվվէլ) Կանխաւ. արդէն. յառաջ. ի բազում ժամանակաց հետէ. եւ Փութով. վաղվաղակի. առաջուց, կանուխկեկ, շուտով. չօգտան, հայլը զօմանտան, թէզճէ.
Այնչափ վաղ մեռաւ։ Արդարեւ այնչափ վա՞ղ մեռաւ։ Վաղ աճապարել։ Վաղ հասանել. (Մրկ. ՟Ժ՟Ե. 44։ ՟Բ. Մակ. ՟Զ. 27. եւ ՟Ա. 20։)
Եթէ վաղ, եւ եթէ անագան։ Ո՞չ վաղ իսկ ասացի քեզ, կամ ձեզ. (Ագաթ.։)
Վաղ առ նա երթիցէ։ Կարօղ էր եւ՛ս վաղ առնել զաշխարհ։ Ոչ կարի վաղ առնիցէ, եւ ոչ յոյժ անագան. (Եզնիկ.։)
Ի բա՛ց կաց յաշխարհէ, որ վաղդ ելեր մեկնեցար յաղետից նորա. (Եղիշ. միանձն. որպէս եւ Եղիշ. պատմ. ՟Բ. ՟Ե. ՟Ը։)
Զոր ինչ կամիք՝ արարէ՛ք վաղ, եւ կամ ե՛րբ կամիք. (Փարպ.։)
Այնպէս վաղ յամուսնութիւն եւ յորդէծնութիւն գային. (Եւս. քր. ՟Ա։)
Աստուած որ արհամարհեցաւն ի քէն, նա վաղ չլսէ քեզ յայնժամ, զի դու եւ այժմ չլսես նմա. (Սեբեր. ՟Թ։)
Հալածանք քրիստոնէից վաղ եւս դադարեալ են շնորհօքն Քրիստոսի. (Վրք. հց. ՟Ի՟Ա։)
ՎԱՂ. (իբր ռմկ. վաղը, գալ առտու) Վաղիւ, կանուխ ի յաջորդ առաւօտն.
Ի միաշաբաթուն վաղ քաջ ընդ առաւօտն. յն. ընդ խոր այգն. ὅρθρου βαθέως valde diluculo. (Ղկ. ՟Ի՟Դ. 1։)
Մի՛ պարծիր ի վաղիւն. վաղ անուանէ զանցաւոր կեանս մեր, որ այսօր է, եւ վաղիւ ոչ է։ Վաղ եւ առաւօտ զաշխարհավար զկեանս ասէ. (Համամ առակ.։)
Նախ խորհի յանկողնի, եւ վաղն գործէ։ Ի լուսանալ առաւօտուն, զոր մեք ասեմք վաղն. (Վրդն. սղ.։)
Առաւօտ եղեալ, վաղն լուսացեալ. (Գանձ.։)
ոչ ընկենու ի վաղն. (Ի գիրս առաքին.։)
ՎԱՂ. ՎԱՂՔ. ա. παλαιός antiquus, vetus, pristinus. Կանուխ, Հին. նախկին. վաղեմի. (լծ. յն. բալէօ՛ս. եբր. եւ ար. պալա, վալա, պալատէ. թ. էվվէլքի )
Խոր երեկոյն, եւ առաւօտուն վաղ՝ ի մի եւ ի նոյն ընթանան ժամանակ։ Ի խոր գիշերին յերեկոյին շաբաթուն, այսինքն ի վաղ առաւօտուն ի լուսանալ կիրակէին. (Պրպմ. ՟Ի՟Թ։)
Որպէս իմաստասիրեցին մեզ վազք ճարտասանիցն. (Քեր. քերթ.։)
Եկք ամբարակապետին ի շահստանն ոչինչ էին վազ. (Փարպ.։ Տե՛ս եւ ի կարգին, ՎԱՂՈՒՑ. ՟Ա։)
ՎԱՂ ԸՆԴ ՓՈՅԹ. Փոյթ ընդ փոյթ. վաղվաղակի.
Վաղընդփոյթ վաղահոգակ խորհրդով ամբառնայր. (Յհ. կթ.։)
ՎԱՂՈՒ ԵՒՍ. Ի ՎԱՂՈՒՍՏ. ՎԱՂ ՈՒՐԵՄՆ. ՎԱՂՈՒՑ. կամ Ի ՎԱՂՈՒՑ. ԸՆԴ ՎԱՂՈՒՑ. ՎԱՂՈՒՑ ՀԵՏԷ. Ի ՎԱՂՈՒՑ ՀԵՏԷ. πάλαι, ἑκ παλαίου, ἥδη, ὄδη olim, ab antiquo, jam, jamimde. Վաղ. ի վաղնջուց. արդէն. շատոնց. չօգտան, պալատէ.
Վաղու եւս արդեօք խորդով եւ մոխրով ապաշխարեալ էր. (Մտթ. ՟Ժ՟Ա. 21։)
Ի վաղուստ առ նոսա ընտանուի. (Բրս. պհ. ՟Բ։)
Պատմեալ եղեն վաղ ուրեմն ի մէջ իմաստնոցն յունաց։ Վաղ ուրեմն յինէն փախուցեալ իմաստութիւն։ Վաղ ուրեմն կամ անագան կամիմք հատուցանել. (Խոր. ՟Ա. 5։ Մագ. ՟Լ՟Ա. ՟Հ՟Ը։)
Վաղուց եւս արդեօք ապաշխարեալ էր. (Ղկ. ՟Ժ. 23։)
Վաղուց մեռեալ ծերունիքն. (Տէր Իսրայէլ. յունիս. ՟Բ.։)
Զնոյն մեղս՝ զոր այլոց վաղուց գործեալ իցէ, գործիցեմք։ Նա եւս վաղուց եկեալ էին, եթէ ոչ աստուծոյ երկայնամտութեան էր խափանեալ. (Ոսկ. ես.։)
Ընդ վաղուց ընդ նոցին արդարոցն վայելէին. (Իմ. ՟Ժ՟Թ. 13։)
Նախ քան զնա ես վաղուց հետէ մեռեալ եմ յաշխարհէ. (Վրք. հց. ՟Է։)
Երէկ եւ ի վաղուց (կամ, եւ վաղուց) հետէ. Եւ ոչ ի վաղուց հետէ յաւուրցն առաջնոց։ Յառաջագոյն գիտեն ի վաղուց հետէ. (Իմ. ՟Ժ՟Ա. 15։ Ես. ՟Խ՟Ը. 7։ Գծ. ՟Ի՟Զ. 5։)
Իսկ յասելն.
Ի վաղու հետէ փոյթ լիցի ձեզ շինել. իմա՛, զկնի վաղուի եւ անդր. վաղուընէ ետեւ. (Ագաթ.։)
ՎԱՂ որպէս Առաւոտ. այգ.
Դնելով վաղէ ի վաղ զթագն ի գլուխ նորա. (Պիտառ.։)