means, way, expedient;
way, egress;
resource;
solicitude, utmost diligence;
industry, invention, ingenuity;
deceit, artifice, insidiousness, fraud, trick, intrigue;
style, method;
—ք պատերազմի, stratagem;
—ք հայթայթանաց, remedy, means, way;
—ք բժշկութեան, remedy, cure, medicament, medicine, physic;
չարարուեստ, չարիմաց, ճարտարիմաց or խորամանկ —ք, artfulness, craft, shuffling, artifice, cunning, dodge, intrigue, wiles and shifts;
—ս հնարել, խորհել, իմանալ, ի —ս հայթայթանաց մտանել, to bethink oneself of a device or expedient, to tax one's ingenuity, to contrive, to adopt or employ means to;
հնարել ումեք —ս, to deceive, to cheat, to dwindle, to defraud;
to plot, to machinate;
իմանալ զամենայն —ս, to be fertile in expedients;
յանհնար —ս մտանել, to be wavering, irresolute, to vacillate, to hesitate;
to know not which way to turn oneself;
զամենայն —ս հնարել, ի զանազան —ս մտանել, to bend all one's mind to, to task all one's powers of ingenuity and application, to do one's utmost, to use one's utmost endeavours, to do all or any thing one can, to strive with might and main, to try every art, to leave nothing untried, to leave no stone unturned, to move heaven and earth;
որպէսի —ս եւ իմանայցէ ոք, whatever artifice one may employ;
բիւր ազգի ազգի —ս հնարէր, he used a thousand stratagems;
—իւք իմն ուղղեցի, I found means to rectify;
enthymeme;
չէ —, չիք —, չիք ինչ —, it is impossible, it can't be;
it is done;
եթէ գոյր —, if it were possible;
որքան — է, as much as possible, as much as one can;
— էր նմա, he could have done it;
որ —դ ես անհնարից, Thou, to whom nothing is impossible.
ՀՆԱՐ մանաւանդ ՀՆԱՐՔ. πόρος (հուն. անցք). μεθοδία, μέθοδος, μηχανή ratio et via, methodus, artificium ὐπόθεσις argumentum διανόησις, ἑπίνοια industria, ingenium. (լծ. պ. հիւնէր. բայց արմատն է ի հյ. Հու. այսինքն անցք. (որպէս թէ հունարար) Ճար. եւ ճարտարութիւն. արհեստ. գիւտ. ելք. ելի աղագք. հայթայթանք. մարթանք. ուշիմութիւն. ճար, ճամբայ.
Խնդրէր նա հնարս ըմբռնել զնա։ Կալ ընդդէմ հնարից սատանայի։ Հնարեսցո՛ւք նմա հնարս։ Գիտէ գործել զոսկի եւ զարծաթ, եւ իմանալ զամենայն հնարս. (Եփես. ՟Զ. 11։ ՟Ա. Մակ. ՟Ժ՟Բ. 40։ Երեմ. ՟Ի. 10։ ՟Բ. Մնաց. ՟Բ. 14։)
Ի՞ւ կարասցուք նմա հնար գտանել, եւ կապել. (Դտ. ՟Ժ՟Զ. 5։)
Գոյ հնար թողութեան ապաշխարութեամբ. (Եզնիկ.։)
Աստուած միայն է հնար եւ ճար։ Ամենայն անհնարութեանց մարդկան հնար. (Մաշկ.։)
Այլ որ հնարդ ես անհընարից. (Յիսուս որդի.։)
Զի՞նչ է հնար մերձենալ ինձ առ ձեզ. ((ի՞նչ է ճարը) Ճ. ՟Բ.։)
Որ մարդկան անհնար է, ընդ հնարիւ մարթի լինել աստուծոյ. (Կոչ. ՟Ժ՟Բ։)
Սատանայ խնդրէ հնարիւ վրիպեցուցանել զմեզ. (Լծ. կոչ.։)
Յամենայն մեքենաւոր հնարից բանսարկուին. (Մաշտ.։)
Մեծաւ հնարիւք ձգէր զվարմ որսոյն. (Շ. մտթ.։)
Որո՛վ հնարիւք զինչսն աճեցուցանել մարթասցէ. (Մանդ. ՟Դ։)
Զամենայն հնարս մտանիցես. (Ոսկ. յհ.։)
Ի հնարս մտեալ ի գրաւել առ ի յինքն զյիշատակս աստուածգիտութեան։ Որքան ջանք եւ հնարք եղեն սրբոցն զմարդիկ ածել յուղղութիւն։ Ի միտս գանձին հնարք արուեստից։ Հնարիւք իւրովք զսպառազինութիւն նորա յափշտակեաց, զի տացէ հնարս նահատակաց առաքինանալ. (Յճխ.։)
Հնարք բժշկութեան. (Մծբ.։ Նար.։)
Ի հնարս հայթհայթանաց մտանէր. (Եղիշ. ՟Ե։)
ՀՆԱՐՔ. μέθοδος methodus. Ըստ տրամաբանից է Ձեռնարկութիւն ճարտար եւ համառօտ, կամ կանոն ձեռնարկելոյ. եւ մանաւանդ ոճ ուսուցանելոյ կամ ուսանելոյ.
Այլ արհեստք պիտանանան բնական հնարում. միայն արիստոտէլ ոչ հեղգացաւ բացակապտել զհնարս բանից ի նոցունց իսկ յիրողութեանց, եւ կիտակս այսինքն կանոնս առնել։ Կիտակք եւ հնարք հաւաքաբանութեան։ Ձեռնարկական հնարք. (Անյաղթ վերլծ. արիստ.։)
Բաժանողական հնարն համեմատի հրոյ. (Սահմ. ՟Բ։)
Չորք գոն տրամաբանական հնարք. բաժանականն, սահմանականն, ապացուցականն, եւ վերլուծականն. (Անյաղթ պորփ.։)
դիմազ. ՀՆԱ՛Ր Է. ՀՆԱՐ ԻՆՉ ԻՑԷ. ՉԷ՛ ՀՆԱՐ. ՉԻՔ ՀՆԱՐ. եւ այլն. դիմազ. δυνατόν ( ἑστι ), δύναται , οὑ δυνατόν, οὑ δύναται potest esse, fieri potest, quit, fieri non potest, nequit esse. Մա՛րթ է. կարելի է. հնարաւո՛ր է. ի դէպ է. դիւրին է. գոյ ճար. լինի. եւ Չէ՛ մարթ. անկարելի է. անհնար է. կրնայ ըլլալ, չի կրնար ըլլալ.
Եթէ հնա՛ր է, անցցէ բաժակս։ Մոլորեցուցանել, թէ հնար ինչ իցէ, եւ զընտրեալսն։ Փութայր, եթէ հնար ինչ իցէ նմա, երթալ։ Եթէ հնար ինչ էր, զաչս ձեր հանէիք։ Ոչ էր հնար ըմբռնել նմա ի նմանէ։ Ոչ իսկ հնար է հասանել նոցա։ Ոչինչ էր հնար նոցա ելանել ի միջոյ նոցա։ Ոչինչ էր հնար ցաւոցն դադարել։ Չի՛ք ինչ հնար.եւ այլն։
Առաջի աստուծոյ ամենայն ինչ հնար է. (Կոչ. ՟Ժ՟Դ։)
Եւ է տիրապէս հնար՝ անդադար փառաւորել զաստուած գործովք առաքինութեան. (Խոսր.։)
Մեզ չէ՛ հնար, այլ արարչին հնարաւոր է. (Ոսկ. ՟ա. թես. ՟Ը։)
Յառնել չիցէ՞ հնար. (Կոչ. ՟Ժ՟Զ։)