bad, wicked;
hurtful, sinister, dangerous;
mischievous, malicious, spiteful, flagitious, iniquitous;
evil, malice, wickedness, iniquity, perversity, impiety;
trouble, affliction, disaster, misfortune;
—, —աւ, —իւ, —եաւ or —ով, ill, badly, wickedly;
ferociously, ruthlessly, without pity;
—, —ն, այս —, demon, evil spirit;
մահ —, plague, pest, pestilence;
օր —, unlucky day;
ժամանակ —, calamitous times;
— ծառ, worthless tree;
— ջուր, unwholesome, polluted, very bad water;
— ամօթ, bashfulness, sheepishness;
—, —իս առնել, գործել, to harm, to hurt or wrong any one;
—աւ կորուսանել, to destroy cruelly, without pity or remorse;
զ—սն —աւ կորուսցէ, he will miserably destroy the wicked men;
արար — առաջի տեառն, he did evil in the sight of the Lord;
եւ որ — քան զամենայն է, այլ որ — եւսն է, the most disagreeable that can be, the worst, the worst is that, that is worse;
զի մի — եւս ինչ լինիցի քեզ, for fear lest something worse should happen.
(որպէս թէ՝ ո՛չ բարի. ո՛չ արի) κακός, -κή, -κόν malus, -a, -um. Վատթար. յոռի. ապիրատ. անզգամ. անօրէն. խոտորեալ յուղութենէ կամ ի լաւութենէ (ոք, իմն). վատ, գէշ.
Արք չարք։ Ծառայն չար։ Ի մարդոյ չարէ։ Այս չար։ Իւր գործքն չար էին։ Բանիւք չարօք։ Ամենայն իրք չարք։ Ի ճանապարհէ չարէ։ Ի սրոյ չարէ։ Ակն չար։ Դատաւորք չարացն խորհրդոց.եւ այլն։
Յայնժամ զարմանալի են բարիքն (վարուք), յորժամ ի մէջ չարացն իցեն. (Ոսկ. մ. ՟Գ. 28։)
Որ ինչ ըստ աստուծոյ կամացն լինի, բարի է. եւ որ ինչ արտաքոյ քան զնորա կամսն՝ այն չար է. (Եզնիկ.։)
ՉԱՐ. πονηρός malus, malignus. Վնասակար. դժնդակ. անախորժ.
Գազան չար։ Ջուրքս չար են։ Մահ մեղաւորին չար է։ Չարք եւ մեղաւորք էին։ Յաշխարհէ աստի չարէ։ Եկեսցեն ժամանակք չարք։ Ի համբաւէ չարէ։ Յաւուր չարի.եւ այլն։
Զչար ինչ կարծիս դիւրաւ առնումք, եւ զբարւոյն ոչ նոյնպէս վաղվաղակի. (Ոսկ. եբր.։)
Այս է չարն. յաստուծոյ օտարութիւնն. (Բրս. չար.։)
ՉԱՐ. σαπρός putridus. Փուտ. խոտան. տգեղ.
Ծառ չար։ Պտուղ չար, եւ այլն։ Իրքն՝ չարք յայնժամ լինին, յորժամ պէտքն օրինօք ոչ վճարեսցին. (Եզնիկ.։)
ՉԱՐ. գ. Չարութիւն. եւ Վնաս, կամ պատիժ. թշուառութիւն. գէշութիւն, գէշ բան.
Որ ոչ գիտիցէ այսօր զբարի կամ զչար։ Հատուցին ինձ չար։ Ոչ երկեայց ի չարէ։ Խոտորեա՛ ի չարէ։ Աշխարհ ի չարի կայ։ Փրկեա՛ զմեզ ի չարէ.եւ այլն։
Վա՛յ որ զայգի հարկանէ առ չարի. (Կանոն.։)
Անսովոր են հոլովքդ, Չարից, չարոյ, իբր չարեաց, չարի.
Գիտէ աստուած զչար՝ ըստ որում բարի. եւ առ ի նմանէ պատճառք չարիցն՝ զօրութիւնք բարերարք են. (Դիոն. ածայ.։)
Մեծութիւն պահեալ ումեք առ ի նմանէ չարոյ իւրում». յն. ի չար ինքեան. (Ժող. ՟Բ. 12։)
cf. ՉԱՐԻՔ։
ՉԱՐՆ սեպհականեալ անուն Սատանայի.
Գայ չարն, եւ յափշտակէ զսերմանեալն։ Իսկ որոմն որդիք չարին են.եւ այլն։
Աւելին քան զայն ի չարէն է, այսինքն է ի սատանայէ. (Կանոն.։)
ՉԱՐ ԱՌՆԵԼ կամ ԳՈՐԾԵԼ. κακοποιέω malefacio. Գործել զչարութիւն, եւ Վնաս ինչ հասուցանել.
Զի՞նչ չար արար։ Չար առաջի քո արարի։ Բարի՞ ինչ առնել, եթէ չար գործել։ Ոչ ննջեն, եթէ ոչ չար գործիցեն։ Իմաստունք են ի չար գործել։ Առնել ինչ, կամ քեզ չար։ Մի՛ ինչ գործեր ընդ անձն քո չար.եւ այլն։
Որ առնէ զչար, նոյն իսկ կրէ զչար. (Տօնակ.։)
ՉԱՐ. մ. ՉԱՐԱՒ. ՉԱՐԻՒ. ՉԱՐԵԱՒ. ՉԱՐՈՎ ՐՒՈՎ. κακῶς male. որ եւ ՉԱՐԱԲԱՐ. Չարւոք. չարաչար. գէշ կերպով.
Զգիշեր մի դիտեալ, յորում առաւել չա՛ր ձգէր պարզն. (Բրս. ՟խ. մկ.։)
Քան զփուշ ե՛ւս չար կտտէ փափկութիւնն, եւ մաշեն հոգք զհոգիս. (Ոսկ. մ. ՟Բ. 19։)
Ծոյլքն պատուեալք՝ չա՛ր վնասին քան զթշնամանեալսն. (անդ. 34։)
Զչարսն չարաւ կորուսցէ. (Մտթ. ՟Ի՟Ա. 41։)
Զքաղաք մի դեկասպ անուն չարաւ սատակեաց. (Նախ. ՟բ. մակ.։)
Զչարն չարիւ բժշկես. (Բրս. վաշխ.։)
Չարիւ կորուսից զձեզ։ Չարաւ կորուսցէ. (Ճ. ՟Բ.։)
Զսոսա ունելով՝ բարեաւ եմ, եւ ի զրկելն՝ չարեաւ. (Լմբ. առակ.։)
Զչարսն չարեաւ կորուսցէ. (Լաստ. ՟Թ։)
Տեսէ՛ք զոր ինչ չարաւ (կամ չարով) ստացայ։ Չարով չարչարեալ՝ դառնապէս աւանդեսցես զոգիդ։ Ո՞րպէս կայ առիւծն. ասէ. չարեաւ. (Վրք. հց.։)
Չարով եղեւ, սակայն եղեւ։ Արդարեւ եթէ ոչ թափիք (այսինքն եթէ ոչ գնայք ի բաց), չարով թափիք. (Վրք. հց. ձ։)