ԱՐՇԱԼՈՒՐՇ կամ ԱՐՇԱԼՈՒՇ կամ ԼՈՒՐՋՔ Յետին պահ գիշերոյ՝ որում յաջորդեն նշոյլք լուսոյ առաւօտուն. cf. ԱՐԵՒԱԳԱԼ։ Վարի նախդրիւս Ընդ, որպէս մակբայ. առտուն՝ մութն ի մութը .... ըստ յն. դեռ ի խաւարի, կամ ի մթան. կամ ի գիշերոյ. ռմկ. գիշերանոց, դեռ մթուն. (վասն որոյ երեւի բառս կազմեալ ի ձայնէս աչք, եւ լուրթ. քան՝ արշք կամ առաջին, եւ լոյս).
Գայ առաւօտուն ընդ արշալուրշսն (կամ արշալուշսն, արշալուշն, աշալուսն). (՟Դ. Թագ. ՟Ե 5։)
Յառնէ ընդ արշալուրշս (կամ արշալուշս, կամ աշալուրջս). (Առակ. ՟Լ՟Ա 15։)
Յարուցեալ ընդ արշալուշն առաւօտուն. (Ճ. ՟Ա. ՟Բ։)
Գայ առաւօտուն ընդ արշալուշն։ Մարկոս ընդ արեւագալն ասէ, եւ սա ընդ արշալուսն։ Ընդ արշալուշն ասէ. որ զայն ժամն նշանակէ, յորում լոյսն զօրացեալ՝ յաղթէ խաւարին, եւ ի ծայրս բարձրագոյն լերացն զշառաւեղս նշուլիցն ձգէ արեգակն. (Սկեւռ. յաղ։)
Ընդ արշալուս միաշաբաթին. (Վահր. յար.։)
Արշալուջ. համարձակ լոյս, կամ արեւացայտ։ (Հին բռ.) (Ըստ յետի առմանս առ մեօք ԱՐՇԱԼՈՅՍ ասի՝ թէ Ժամ իջանելոյ ցօղոյ ընդ արեւագալն. որ է ըստ հյ. այգ, առաւօտ. այլ սովին առմամբ չգտաք առ նախնիս։)