to the bottom, profoundly, thoroughly.
very skilful, deeply versed.
scrutinizing minutely;
— խուզարկու, accurate observer.
inscrutable investigation.
mysterious, arcane;
penetrating, acute.
profound, difficult;
enigmatical, obscure;
jabbering, talking gibberish.
cf. Խորաբանութիւն.
sunken-eyed.
deep valley;
profound, difficult, rugged, scabrous.
cunning, sly, crafty, knavish, wily, roguish, artful;
fraudulent, deceitful, rascally, villanous;
malicious;
— կեղծաւորութիւն, profound hypocrisy.
to chicane, to quirk, to quibble, to use stratagem and artifice, to deceive, to cheat;
to be cunning, artful, fraudulent, knavish.
cf. Խորամանկեմ.
cunning, artifice, craft, chicane, quibble;
cheat, deceit, fraud, base stratagem;
knavery, roguery;
malice.
deep & spacious in the center;
concave.
cf. Խորամէջ.
penetrating, acute, piercing;
profound, deep;
— լինել, to penetrate, to fathom, to dive into, to enter deeply;
— լինել ի ցաւս, to be swallowed up by, to be plunged in grief;
— ի ներքս խաղալ, to enter too far, to plunge in too deeply;
— դրոշմել, to inculcate, to impress deeply on the mind.
cf. Խորամուխ.
profound, deep, hollow.
searching at the bottom;
— լինել, to search into, to go to the bottom of, to sift, to scrutinize, to investigate.
pavilion, tent;
vault of heaven;
altar;
residence, habitation, dwelling;
chessboard, back-gammon board;
— վկայութեան, the Tabernacle;
— արքունի, royal palace, court;
աւագ —, high altar;
*գոգնոց —ի, frontal;
table.
nomad, wandering.
tent-maker.
cf. Խորանագործ.
dwelling in the same paviliou or tent.
pitching tents;
encamping.
tent-shaped or bell-shaped.
to become hollow or deep;
to dive into, to go to the bottom of.
pitching a tent.
architect of the Tabernacle.
vaulted, cupolatent or bell-shaped.
cf. Խորանաձեւ.
travelling with tents, camping.
tent-guard.
vaulted;
cubical, cubic, hexahedral;
cube;
— երկնից, vault of heaven.
to cube, to involve.
cf. Խորանաբնակ.
tent-Curtain.
to pitch a tent.
bathometer;
sounding-line, lead, fathom-line;
plummet.
to sound.
sounding, bathymetry, measure of depth.
guttural.
very deep, unfathomable.
sunk deeply, deep;
abyss, gulf, pit;
— աչք, sunken eyes;
— առնել, to submerge, to sink to the bottom, to plunge into, to immerse;
— լինել, to dive to the bottom, to sink;
— ի ցաւս, sunk in grief;
— ի թախիծս մտաց, plunged in remorse;
to founder.
cf. Խորասոյզ առնեմ.
cf. Խորասոյզ լինիմ.
grotto.
dormant.
deeply rooted;
— հաստատիլ՝ կանդաղիլ, to strike deep into the soil, to take deep root, to be deeply rooted.
to make deeper;
to make abstruse, obscure, unintelligible.
bearing the same yoke, yoke-fellow, companion, fellow, colleague, partner;
husband, spouse;
— հարազատութիւն, consanguinity;
— լինել, to be united, accompanied;
to be married.
(letters) of similar sounds.
to yoke;
to couple, to join;
— զկառս, to harness the horses to a carriage, to get a coach ready, — զերիվարս, to match two horses;
to put horses to a coach;
— զանձն յինչ, to apply oneself to;
to substitute one letter for another.
cf. Որորան.
to fill;
to accomplish, to fulfil;
to spread, to diffuse;
to complete, to consmnate;
to load, tore-load, to fill again;
to repeople;
to glut;
to stuff;
— զաղեղն, to bend the bow;
— լուսնի, to be at the full (moon);
— զօրէնս, to fulfil the law;
— զօրէնս բնութեան, to satisfy the laws of nature;
— զոք օրինօք տեառն, to instruct in, to fill with knowledge of the divine law;
— զքաղց, զծարաւ, to drive away hunger, to satisfy;
to quench thirst;
— զիղձս, to satisfy or content on's wishes;
— զպէտս, to satisfy one's necessities;
— զձեռս, to give to the priest, to consecrate;
to be consecrated;
արեամբ — զձեռս, to dip the hands in blood, to assassinate;
— զոք պարգեւօք, to load with gifts;
— զտեղի, to take the place of, to substitute, to replace;
— մինչ ի վեր, to fill up to the brim;
ընդ ամենայն տեղիս — զաւետարանն Քրիստոսի, to spread the gospel of Christ everywhere.
sole, alone, only, simple;
empty, desert;
deprived of;
— օր, work-day;
— մնալ ի մարդկանէ, to be, or to remain unpeopled;
— եւ մերկ ի սփոփութենէ, disconsolate, very sad;
— or — ի լոկոյ, only, simply;
բանիւ լոկով, with the word alone.
swimming;
flying;
— քար, stone-roller;
ի — անկանել, to swim, to take to the water, to jump into the water;
արկանել —, to set floating, to float, to launch;
ի —, by swimming;
ի — հատանել անցանել, to swim over, or across;
ի — հասանել ի ցամաք, to swim to the shore;
ի — երթալ, to swim to, to swim beyond.
liquid, fluid;
loose, free;
soft, mellow, tender;
— որովայն, open, easy in the bowels;
— լինել բնութեան, to be easy in the bowels;
to have the diarrhoea, flux, looseness;
— հանդերձք, immodest dress;
— կեանք, debauchery, dissolute life.
light;
brightness, splendour;
fire;
illumination;
day;
sun;
sky;
eye;
լոյս, լոյս անեղ, Eternal light;
լոյս հաւատոյ, լոյս մտաց, the light of faith;
light of intellect;
լոյս քաղցր, a gentle light;
լոյս զոդիակոսի, northern lights, (aurora borealis);
լոյս ելեկտրական, electric light;
լոյս կազի, gas light;
ի լոյս, by the light of, in broad daylight, openly, visibly;
եղիցի՛ լոյս, եւ եղեւ լոյս, let there be light! and there was light;
լոյս սո՛ւրբ, ողջո՛յն ընդ քեզ, անդրանիկ դու երկնից ծնունդ, եւ կամ՝ մշտնջենին յաւատակից դու ճառագայթ, hail, holy Light! offspring of heaven firstborn, or of the Eternal coeterhal beam;
չիք լոյս անվթար կամ բաժակ անմրուր, no joy without alloy;
ծագել լուսոյ, to dawn;
մինչ լոյսն զգիշերն մերկանայր, it was scarcely break of day, at day break, at early down;
ի լոյս գալ, ի կենաց հասանել, to come out, to appear;
to come into the world, to be born;
to give birth or life to;
կորուսանել զլոյս աչաց, to lose one's sight;
լոյս տալ աչաց, to open the eyes, to cause to perceive, to warn;
ամփոփել լուսոյ ուրուք, no longer to behold the light of day, to die;
ի լոյս ածել, հանել ի լոյս, to bring to light, to discover, to publish, to illustrate;
ի լոյս ընծայել զմատեան, bring out, to publish a work;
լոյս առնուլ, to see the day;
to grow light;
to be enlightened, illuminated;
ի լոյս դառնալ, to issue from an eclipse;
լոյս տալ, to instruct, to enlighten;
լոյս աչաց իմոց, լոյսդ իմ անձկութեան, light of my eyes, my life, my heart, my love, my darling, my dearest one, my sweet one;
աչք իմ մի՛ տեսցէն զլոյս, may I be struck blind! damn my eyes!
consolation, relief, balm, balsam.
flea;
մաքրել որոնել զլուս, to flea, to clear from fleas.
the hearing, the act of hearing;
լու առնել, to make known, to bring intelligence, to announce, to publish, to divulgate, to spread the news;
լու լինել, to be heard of, to be announced, to be made known, to be published, promulgated;
լու եղեն բանք նորա, his words were heard;
— ի —, publicly, in presence, in the hearing of;
եւ ասէ ցնոսա ինձ — ի —, he told them in my hearing.
bath;
wash-house;
scullery;
privy, watercloset, close-stool;
slop-pail;
ջուր —լեաց, suds, slop sink, drain;
ջերմ —ք, thermal baths, hot baths.
to wash, to cleanse, to bathe;
to rinse;
— զերեսս, to wash the face of;
to wash one's face;
լուանամ զձեռս, I wash my hands of it, I'll have nothing to do with it;
— զոք թշնամանօք, to scold, to upbraid, to reprimand, to blow up;
ջուրբ —, to innundate, to wash away, to destroy by floods.
to wash, to wash one's self;
to bathe, to bathe one's self;
to clear one's self from, to wash out a stain of dishonour;
— զփոխարէնն, to refuse a recompense;
— զսերմն առն, to lose, to abort, to fail, to miscarry, to have an abortion, a premature birth;
զայլս եւս լուանաս քոյով անօրէնութեամբն, you contaminate others by your iniquities.
cf. Լուացաջուր.
cf. Լուացաջուր.
washing, whitening;
bleaching;
օր —ցից, washing day.
yoke;
pair, couple;
լուծք եզանց, yoke of oxen;
լուծ կշռոց, pair of scales;
beam of a balance;
բառնալ ինչ ի լուծ կշռոց, to weigh with scales;
—ք, a pair;
— —, in pairs;
լուծ իմ քաղցր է եւ բեռն իմ փոքրոգի, my yoke is easy and my burden light;
աունուլ զլուծ կրօնաւորական կարգի, to take the cowl (monk), to take the veil (nun), to pronounce the vows, to become a monk or nun;
մտանել ընդ լծով ամուսնութեան, to bear the yoke of matrimony;
ընդ լըծով արկանել, to place under the yoke;
to subject, to reduce to slavery;
խոնարհել ընդ լծով, to bend under the yoke;
to submit tamely to slavery;
ընդ լծով կալ, ընդ լծով ծառայութեան մտանել, to pass under the yoke, to become a vassal, or tributary;
լուծանել, բառնալ զլուծ, to unharness;
to take off the yoke;
ընկենուլ, թօթափել, նշկահել զլուծ, ի բաց ընկենուլ զլուծն, to throw off the yoke, to slip the collar;
զերծանիլ ի լծոյ, to be freed;
yoke, subjection, slavery, bondage;
yoke;
libra, the balance (sign of the zodiac).
liquid, fluid;
soluble;
fusible;
volatile;
fugitive, transitory;
— կերակուր, flesh, meat food.
to untie, to unyoke, to unchain, to unbind, to undo, to loose;
to dissolve, to decompose, to break;
to resolve, to decide;
to temper;
to dilute, to soften;
to unfold, to develope;
to dissipate, to disperse;
to melt, to dissolve;
to explain;
to analyse;
to change;
to violate, to infringe;
լուծանել զերկունս, to free from the pains of labour, to cause to bring forth;
լուծանել զերկունս նորա, to be born of her;
լուծանել զքաղց, զքերան, to breakfast, to take refreshment;
լուծանել զպահս, to break one's fast;
լուծանել զոք ի կենցաղոյս, to take away a perso's life, to kill, to slay, to murder;
լուծանել զկեանս աշխարհիս, զկեանս իւր, զկենցաղ մարդկան, to end one's days, to depart this life, to cease to live, to die;
լուծանել զմեղս, to absolve, or remit sin;
լուծանել զդատակնիք, to annul a sentence;
լուծանել զօրէնս, to violate the laws, to transgress;
լուծանել զշաբաթս, to break the sabbath;
լուծանել զխաւար, to shed a light in the darkness, to make darkness light;
վրէժս լուծանել, to be punished;
լուծանել զլեզու, to untie, to cause to speak;
լուծանել զամուսնութիւն, to dissolve a marriage;
լուծանել զարգանդ կուսին ի պղծութիւն, to deflower, to violate;
լուծանել զսէրն հայրենի, to act in disregard of paternal love;
լուծանել զքուրձ, to open a sack;
լուծանել զորովայն, to loosen, or move the bowels;
to purge;
զարժանին պատուհաս ելոյծ զյանցանացն, he met with the punishment his crimes deserved.
to get loose, to become untied, to be dissolved, decomposed;
to languish, to fall off, to flag;
to be consumed, to waste away;
to grow soft or slack;
to stop, to stay, to lodge with;
to be dismissed, destituted, deposed;
լուծանել ի վաւաշ ցանկութիւնս, to give up one's elf entirely to luxury;
յարտասուս լուծանել, to melt into tears;
լուծանել ի կենաց, յաշխարհէ, to cease to live, to die;
լուծանել ի շոգի, to evaporate;
լուծանել ի ծաղուէ, to laugh heartily, cf. Թալանամ;
լուծան պէտք նոցա, their wants were provided for.
solution;
decomposition, resolution, dissolution, dispersion;
explication, discovery, explanation;
dilution;
liquefaction;
fluidity;
abolition;
infraction, infringement, violation;
fainting;
— ամուսնութեան՝ ժողովոյ, dissolution of matrimony;
dissolving of an assembly;
— որովայնի, diarrhoea, looseness, flux;
— կենաց, death;
— սառնամանեաց, thaw.
exchange, change;
շահել, կորուսանել լումայափախութեամբ, to win, to lose by the exchange.
mute, silent, taciturn;
— բերանով, in silence;
լուռ հաւատք, absolute, blind faith;
լուռ լինել՝ կալ, to be silent, to keep silence, to remain mute, cf. Լռեմ;
լուռ լինել ի թշնամութենէ, to cease from being enemies;
to conceal enmity;
լուռ լինել յաստիճանէ, to be deprived of, to be degraded, deposed;
լուռ լե՛ր, silence! hush! hold your tongue! ի լուռ լե՛ր, do not celebrate;
չկարէր լուռ կալ, he could not refrain from speaking.
to be light, to be daylight, to dawn;
մինչեւ լուսասցի օր, till tomorrow's dawn, till daybreak, tomorrow;
օրն լուսանայ, daybreak begins to appear;
լուսացաւ նոցա ի Բլէւնա, they arrived at Plewna with day-break;
եւ շաբաթ լուսանայր, and saturday commenced to appear;
յառաջ քան զաւուրն, before day-break.
margin;
— բնութեանց, the eyes;
գրել ի —ս, to make marginal notes.
cf. Լուսազարդ.
that gives light, enlightening;
— լինել, to teach, to enlighten, to illuminate;
— աշտարակ, light-house;
—ք, the stars.
cf. Լուսաւորեմ.
moon, the planet, or the luminary of the night;
moon, month;
ծագումն լուսնի, moon-rise;
լոյս լուսնի, moon-shine, moonlight;
շող լուսնի, moon-beam;
նոր, ամսագլուխ լուսին, new moon;
կարակնաձեւ, ուռճալիր լուսին, full moon;
աճեցուն, նուազուն, լուսալիր լուսին, crescent, waning, harvest moon;
կարմրորակ լուսին, red moon, April moon;
փուլ լուսնի, the waning of the moon;
cf. Քառորդ;
եւ ոչ լուսին կասէ ի մաշել եւ լնուլ, not even the moon ceases to wax and wane;
եւ էր գիշեր պայծառափայլ լուսնի, it was a beautiful moon-lit night, the moon shone bright;
լուսին ձիոց, horse-shoe;
տեսիլ լուսնի, phase;
ընթացք լուսնի, lunation, the lunar course.
lunar, lunary;
monthly;
lunatic;
epileptic;
— ամիս, տարի, lunar month, lunar year.
cf. Լպրշութիւն.
silence, secrecy;
taciturnity;
calm, quiet, tranquillity;
պատուել զ—, to preserve silence;
լուծանել, աղմկել զ—, to break silence;
նստել ի լռութեան, to live in tranquillity, to lead a peaceful life;
ընդ լռութեամբ անցանել, to pass over silently;
ի խոր լռութեան գիշերոյ, in the deep silence of night;
եթէ խօսքն է արծաթի՝ —ն է ոսկի, words are silver, silence is gold;
— ! silence ! hush !
audible;
that hears;
— առնել, to cause to hearken to, to cause to grant;
— լինել, to be heard or listened to;
to be hearkened to;
— եղեն աղօթք քո, your prayers have been heard;
— եղեն դից մաղթանք նորա, the gods grant him.
ears;
sense of hearing;
cf. Զուարթացուցանեմ.
to hear;
to give audience to, to listen to;
to grant, to hearken to the prayer of;
to understand;
— զչար հոտ, to perceive the odour;
չլսելոյն, չլուելոյն առնել, to turn a deaf ear to;
լուայ զի, I have heard it said that;
լուարուք ինձ, listen to me, hear me;
լուր մեզ, hearken to us, grant our prayer;
ոչ լսեն ինձ, they do not listen to me.
deceit, fraud, cheating, knavery;
fraudulent, deceitful;
deceived, cheated, defrauded, duped;
— գործել, տալ, to cheat, to defraud, to dupe, to swindle;
ի —ս անկանել, to be deceived, to fall into error;
ի —ս ինչ լինել, to be in fault;
ընդ —ս գտանել, to detect in fraud;
ընդ խաբս, ընդ խաբ, fraudulently, deceitfully, knavishly, roguishly;
cunningly, astutely;
— շրթանց, the spell of eloquence;
գուցէ ընդ —ս ինչ իցէ, perhaps it was done by mistake.
deceitful, fraudulent, fallacious;
false, treacherous, knavish, crafty, full of imposture, roguish, cunning, villainous, rascally;
fleeting, transitory;
sharper, swindler;
hypocrite, dissembler;
bait, lure, decoy;
— ի խաղու, cheat, sharper, trickster;
խաբեայ կերպարանք, mask.
cf. Խօլ;
— ախտ, extravagant desire or inclination;
— երկիւղ, a panic;
— խնդութիւն, extravagant joy, sportiveness, wantonness;
— ցնորք, nocturnal phantoms or spectres.
to speak, to talk, to discourse, to converse;
to confer, to treat, to negotiate;
to betroth, to affiance;
— լեզուս, or ի լեզուս, to speak many languages;
— — եզակի, to thee-thou;
— ուղիղ, to speak out, distinctly — ի սրտի, to think, to meditate, to ruminate;
— սպառնալեօք, to speak threateningly or sharply;
— զքաղաքականութենէ, to talk politics;
տալ — զանձնէ, to be talked of;
to get a bad name;
— զումեքէ ի մահ, to compass a person's death;
— չարութիւն, to speak ill of, to slander;
— հաւու, to crow;
նա խօսեսցի առ ի քէն, he shall be thy spokesman;
— ումեք զկին, to betroth, to promise or to give in marriage;
— իւր զկին, to espouse, to marry;
կոյս խօսեցեալ առն, a vergin espoused to a man;
խօսեցայց ինձ զքեզ, I will marry you;
cf. Ընդ վայր.
word;
speech, language, tongue;
discourse, sermon;
saying;
diction;
talk, conversation, chat;
word, promise;
report, news;
— ընդ Աստուծոյ, prayer;
— հաւու, cock-crowing;
խօսս արկանել՝ առնել, to speak, to talk;
խօսս առնել՝ դնել, to compose, to write;
ի խօսս գալ՝ մատչել, to begin to speak in one's turn;
to converse, to talk;
ի խօսս առնել, to cause to speak;
ի խօսս լինել՝ — կանաց or լեզուաց լինել, to be the public scorn, to become a bye-word;
կարճել զխօսս ուրուք, to interrupt a person, to break in upon;
—քո յայտ առնեն զգեզ, thy speech bewrayeth thee;
cf. Բան.
apex, head, top, summit, ridge, end, tip, point, extremity;
end, conclusion, heaping, over-measure;
—ք աշխարհի, the entire globe, the universe;
— լերանց, the top or summit of mountains;
— մատին, the tip of a finger;
— մեծութեան, the topmost height or pinnacle of greatness;
—է ի —, —աց ի —ս, right through, from one extremity to the other, from beginning to end;
from top to bottom, entirely;
ի —աց երկրի մինչեւ ի —ս երկնից, from the uttermost part of the earth to the uttermost part of heaven;
մինչեւ ի —ս երկրի, to the ends of the earth;
լինել ի —ս փառաց, to be at the highest pitch of glory;
ածել ի — կատարման, to bring to the acme of perfection.
to irradiate, to cause to shine;
to cause to germinate, or to sproutforth;
ծագեցից Դաւթի ծագումն արդարութեան, I will cause the Branch of righteousness to grow up unto David;
առաւօտն ծագեաց զլոյս իւր, the sun shone forth, day broke.
to dawn, to shine, to begin to appear, to rise;
to be born;
to take rise;
to emanate, to proceed from;
to sprout, to germinate, to pullulate;
to blossom;
to ensue, to result, to derive;
ի— առաւօտուն, at the peep or break of day, at daybreak;
ի— արեգական, at sunrise;
ծագեցաւ արեգակն, the sun appeared;
արդարքն ծագեսցեն իբրեւ զարեգակն, the righteous shall shine forth as the sun.
dawn, rising;
birth, origin, source, rise;
emanation;
lineage, descent;
derivation;
զ—ն ունել, to take its rise in, to draw one's origin from;
— արեգական՝ արեւու, sunrise, sunrising.
pliant, folding, pliable;
wrapped up, enveloped;
—ոյ թղթեան, roll of papers;
—ոյ խորան, աթոռ, portable altar;
camp-stool, folding-chair.
outlay, expenditure;
cost;
expense;
consumption;
waste, damage;
sale;
մանր —ք, trifling expenses;
տարապարտ՝ աւելորդ —ք, useless, superflous, exhorbitant expenses;
առանց ծախուց, gratis;
սակաւ ծախիւք, at a slight cost, cheap;
—իւք իմովք, ազգին, բարեկամին, at my, at the nation, at his friends cost or expense;
ծախս առնել, առնել —ս մեծամեծս, to expend;
to make great expenses, to spend a great deal;
to live in great stile.
to spend, to expend;
to eat, to use, to consume, to waste, to reduce to nothing, to exhaust;
to absorb;
to devour;
to corrode;
*to sell;
— զժամանակն, to waste, to throw away one's time;
— զինչս, to dissipate one's fortune;
զվաստակս —, to lose one's labor, to have one's labor for one's pains;
ի զուր զբանսն —, to speak to no purpose, to talk to the winds;
հրոյ —, ի հուր —, to consume by fire;
— առաւել քան զսովորականն, to exceed the ordinary expenditure.
cf. Ծածկաբար.
to be covered, hidden, concealed;
to remain unknown;
— զմեղս ուրուք, to hide, to overlook or pardon anothers faults;
— զոք իւիք, to surpass, to excel.
hiding, concealment, secret;
cover, covering;
dress;
եր զխաւար ի —իւր, he made darkness his secret place;
— թաղման, shroud;
— անկողմոյ, counterpane;
— կահուց, cover;
— կառաց, hammer-cloth;
— ձիոց, horse-cloth;
housing;
— նաւուց, awning.