to embolden, to encourage, to inspirit, to give heart to.
boldness, audacity, hardihood, confidence;
bravado, rodomontade;
insult;
assault, rushing.
cf. Խիզախիւն.
cf. Խիզախիւն.
to be tortured by remorse;
to pain, to afflict, to grieve, to vex.
doubt, mistrust, suspicion;
remorse.
filth, filthiness, fetid matter.
black-bird.
hasty-pudding;
gruel;
paste;
starch.
to deafen;
— զլսելիս, to stun.
deafening, stunning.
deafness.
pulling out, tearing up, rooting out, extirpation.
mole.
cf. Խլուրդ.
movement, impulse, agitation.
neigh, neighing;
cf. Խղունջն.
cf. Խխում լինիմ.
cf. Ջրաթաթախ լինել.
tow, hards of flax or hemp;
լնուլ խծծով, to stop with tow;
to calk.
scruple.
cf. Խիղճ.
noise, clatter, hubbub, uproar, rumour, turmoil, din, confusion.
snail;
sea-shell, purple shell-fish.
stuffing, force-meat;
sausage.
editing;
editor-ship;
compilation.
assembled, gathered together.
cf. Խմբեմ.
assembly, congregation.
fermenting, fermentative.
strawberry.
fermentation.
risen, fermented, leavened;
— հաց, leavened bread.
careful, mindful, regardful, solicitous, attentive.
cf. Խնամած.
care, cure, ins pection, guardianship.
cf. Խնամակալ.
care, attention, solicitude;
tutelage;
regency;
protection, guardianship;
Divine Providence.
regency.
cf. Խնամակալութիւն.
cf. Խնամակալ.
cf. Խնամակալութիւն.
affinity, alliance, relationship;
հոգեւոր —, sponsorship;
արկանել —, — առնել ընդ, cf. Խնամենամ.
to cause to be sparing, to create thrift or economy.
regard, compassion, pity;
pardon;
thriftness, saving, economy, parsimony, frugality.
cf. Խնայութիւն.
congratulation, felicitation, complimenting;
թուղթ խնդակցութեան, letter of congratulation.
gaiety, good hu mour, wantonness.
to make merry, to rejoice, to give joy, to divert, to recreate.
unequal, uneven, rugged, winding;
—ք, spot, stain;
inequality, unevenness, roughness, ruggedness, asperity.
good;
well, softly, leisurely;
ծածկել — է, it is better to hide it;
— է, it is well;
որպէս եւ —թուի քեզ, as you like it, if you please.
oxygen;
cf. Թթուածին.
cushion;
bolster, pillow;
squab, mattress, divan;
bench, sofa;
hip, thigh;
dignity, degree, throne;
floor or board of a ship;
փետրալից —, downy pillow;
— երեսաց, pillow;
առաջին —, first place, place of honour;
— տալ ումեք, to confer a dignity of some one.
high, elevated;
sublime, eminent, great, excellent;
հոսել ի բարձուէ, to fling, to throw from above;
ի ձայն բարձր, — ձայնի, ձայնիւ բարձու, aloud, loudly;
— առնել, to elevate, to raise on high, to magnify, to exalt, cf. Բարձրացուցանեմ, cf. Վերացուցանեմ, cf. Համբառնամ, cf. Օրհնեմ;
— լինիմ, to be elevated, glorified, cf. Բարձրանամ, cf. Փառաւորեմ;
ճանաչել զբարձունս, to know sublime or profound things;
սեղան —, splendid, sumptuous dinner, banquet;
ի բարձուէ, from above;
— ոճ, elevated style;
— քանդակ, relief, basso-rilievo.
to rise, to ascend, to re-ascend, to surmount, to exceed, to surpass;
to increase, to grow;
to be proud, to pride one's self;
բարձրացեալ, cf. Բարձր, cf. Բարձրաբերձ, cf. Փառաւոր, cf. Յաղթական.
moral, belonging to morals;
moralist;
moral;
— իմաստասիրութիւն, ethics;
— գիտութիւն, morality, ethics;
— իմաստ, morality;
առնել — խորհրդածութիւնս, to moralize, to make moral reflections.
cf. Բարուրանք.
manners, custom, disposition, inclination, conduct, manner of acting;
բոյս բարուց, nature, character, natural, disposition, inclination;
— քաղցունք, good manners, morals;
անբիծ, անարատ —, pure morals;
խրոխտ —, proud character;
խանգարել՝ եղծանել զբարս, to corrupt the morals;
ամոքել զբարս, to soften the morals;
յիւրոց բարուցն, ի կամաց բարուցն, կամաւոր բարուք, բարուք, յօժարութեան, willingly, spontaneously.
open, uncovered;
բացաւ գլխով, with an uncovered head, bareheaded, cf. Հոլանի;
impudently;
աչօք —օք or —աւ աչօք ոչ զոք տեսանէր, with the eyes open, he saw nothing;
—աւ երեսօք or —օք երեսօք, with the face uncovered;
թողուլ ի — զքաղաքն, to leave open the gates of a city;
ի — է դուռն, the door is open;
ի — ունել զգլուխն, to have the head uncovered;
ի — զնա՜, go away !
—է ի —, ի —, far, very far;
quite;
out, abroad;
— ի —, openly, evidently;
բացուստ ի բաց, from afar;
far;
ի —ի, in a field, out of the city, in the country, in the open air, under the open sky, cf. Արտաքս, cf. Հեռի;
ի — առնել, to remove, to send away;
քաջ ի — անցանել զբազմօք, to surpass many;
ի — բառնալ, to take away;
երթալ ի —, ի — գնալ, to go away, to depart;
ի — եգաւ ձմեռնային ցրտութիւն, the rigour of winter is past;
ի — քակել վաղաղակն, to cease from crying;
ի — տար, ի — անդր տար, never ! no ! God forbid! come along ! fy !
— ի, except, excepted, besides, save;
without.
cf. Բացագլուխ.
consul;
mayor;
prince;
փոխանակ —ի, proconsul, cf. Անթիհիւպատոս, cf. Անթիպատոս.
fragment, piece, morsel;
—ք քարանց, շինուածոյ, rubbish.
mouth;
entrance, opening;
narrow entrance of a harbour;
orifice;
defile;
anus;
— ի —, face to face;
ի —, ի —ոյ, by heart, by rote, cf. Անգիր;
ի — գիտել, ուսանել, առնուլ, ունել, to leam by heart;
— սրոյ, edge;
— գետոյ, mouth;
արկանել, կոտորել ի — սրոյ, հարկանել —ով սուսերի, to kill with the sword, to put to the sword;
ի — սովուն, at the beginning of the famine;
ըստ —, each, so much a head, apiece;
աղաղակէր ամենայն —, every one or body cried out, all the people cried out;
— ժողովոյն, orator of the assembly or council;
նա եղիցի քեզ —, he will speak for you;
գրել ինչ ի —ոյ ուրուք, to write under dictation;
ի —ս լինել, հարկանել, տապալիլ, — ի վայր անկանիլ, to fall upon one's face;
գոյժ ի — առնուլ, to bring bad news;
երդս ի — առնուլ, to sing, to warble;
ի —ոյ ուրուք, on account of or in the name of some one;
ի մի՝ ընդ մի —, ի միոջէ —ոյ, with one voice, unanimous, cf. Միաձայն, cf. Միաբերան;
— ի վայր, ի վերայ —ոյ, lying upon one's face;
ընը — ածել, to repeat incessantly;
բանս ի — դնել, to suggest, to hint;
—ք ճրադաց, cf. Բազմակալ.
that has the mouth open, open-mouthed;
delighted to admiration;
open-mouth, open-mouthed;
— լեալ հայել, — պշուցեալ հայել, to gape after, at, for, to desire ardently, to long for impatiently, to contemplate open-mouth.
to carry, to bring, to bear;
to produce;
to conduct, to lead back, to drag along;
to provoke;
to refer;
to render;
to suffer, to support;
— զնմանութիւն, to imitate;
to resemble, to be like;
յինքեանս — զկեղծիս, to feign, to dissimulate, to pretend;
— ընդ միոյ երեսուն, to give thirty for one;
— զվճիռ, to give sentence;
— զլռութիւն, to be silent, to hold ones tongue;
ոչ բերէ ատել կարդ բանիս, the order of mine discourse does not permit me to say;
— ատելութիւն ընդ ումեք, to hate, to dislike some one;
նախանձ — ընդ ումեք, to envy some one;
— սրամտութիւն ընդ ումեք, to be angry with some one;
to be offended;
ի գործ —, to make use of;
խորհուրդ — ընդ ումեք, to consult, to take counsel with some one;
ոգի —, to strengthen one's self, to become strong;
ոչ — զփառս ուրուք, to envy the glory of some one;
ի համար, ի հաշիւ, to count, to enumerate, cf. Համարեմ, cf. Հաշուեմ;
տալ —, to cause to be conveyed, to despatch;
ի միտս, ի յուշ —, to remember;
օտարացուցիչս իմն բերես ի լսելիս մեր, you tell us strange things.
to go;
to carry or to bear ones self;
to be inclined, to lean;
to behave one's self, to act;
զի՞նչ օգուտ յայնմանէ բերցի, what advantage will result from it ? — ի վերայ ջրոց, to walk on the waters;
ընդ երկիր —, to travel, to voyage;
to be busy with mundane things;
առ երկրաւ —, to travel round the world;
to shed on the earth;
անխտիր ընդ մեզս —, to be given up to sin;
այսր անդր — or բերեալ լինել, to go here and there;
to be taken hither and thither;
շուրջ — զօրինօք Աստուծոյ, to observe the laws of God;
— ի կործանումն, ի վայր, to fall into ruin, to fall down;
ի նախանձ or նախանձու —, to envy, to covet;
ի բարկութիւն orբարկութեամբ —, to get angry;
ընդ քիրտն —, to sweat, to perspire;
եւ այլ որ ընդ սոքօք բերին, եւ որ զկնի բերին ասացեալքն, and so on for the rest, as follows.
cf. Բզզումն.
cf. Բթացուցանեմ.
medical;
բժշկականն, cf. Բժշկականութիւն.
native, natural;
— գաւառ, native country.
natural;
—, — իմաստասէր, այր, philosopher;
physician;
—ն, physics;
—ք արուաց, genitals;
—ք, — լոյս, օրէնք, light of nature, natural law.
cf. Բնաւորիմ.
natural, innate, original, proper, radical, native, natural, indigenous;
— քաղաքակցութիւն, state of a native;
—ք, aborigines.
appeal;
complaint, recourse;
claim, lodging an appeal;
— արկանել բառնալ՝ հարկանել ունել cf. Բողոքեմ.
nest;
niche;
dwelling, lodging;
—ս դնել՝ կառուցանել, to nestle, to make one's nest;
հանել ի բունոյ, to take out of the nest.
herb, plant, simple;
vegetative body;
— բարուց, —ք բնութեան, բարք բուսոց, nature, temper, natural character, cf. Բարք, cf. Բնութիւն, cf. Սովորութիւն;
to pullulate.
leprosy, itch, scurf;
- գրաստուց, farcy.
mould, mouldiness, mustiness;
ունել զհոտ —ի, to smell musty.
with fist;
— հարկանել, to cuff, to box, to fist;
— հարուած, fisti-cuffs.
cf. Բուծանեմ.
to crumble;
— ի բարկութիւն, — ի սրտմտութիւն բարկութեան, to be on a passion, to be angry, mad.
cf. Գուժեմ.
cf. Բանդագուշիմ.
to cast, to throw, to shoot;
to put away, to reject;
to reduce to, to bring to;
to sow, to scatter, to spread;
to pour out, to shed;
to mix;
ի մէջ — զանձն, to intermeddle, to intrude, to enter;
— ի մէջ ի ներքս, to thrust in, to introduce, to mix;
— ի միտս, to insinuate;
— զանձն ընդ, ի ներքոյ, to undergo;
— զիւրեւ, զանձամբ, to endorse, to put on one's back;
to put on, to dress one's self;
— աղիւս, to make brieks;
— զկալ, to winnow corn;
— ողորմութիւն, to pity;
ընդ յեսան, ընդ սրոց —, to whet, to sharpen;
— ընդ սղոցաւ, to saw;
— ջուր, to pour water;
գութս —, to pity;
խունկ —, to cense, to perfume with incense;
ի խնդիր —, to seek, to trouble one's self to find;
ձայն —, to cry, to scream, to shriek;
վարձս, սակ —, to bargain, to make an agreement, to contract;
վիճակ —, to cast or draw lots;
ի կիր, ի վար, ի գործ —, to use, to employ, to make use of;
ձեռն —, to undertake;
— ընդ տարակուսանօք, to make doubtful, to doubt;
— ի մոռացօնս, to forget;
— զանձն ի վատնգ, to place one's self in danger;
— ի յուսահատութիւն, to reduce to despair.
cf. Արուեստ.
to untie, to loosen, to detach, to break;
to unchain, to slacken;
to unpack, to unfold;
to unload, to deliver;
to dispatch, to expedite, to send;
to release, to let go;
to relax;
to throw, to thrust, to fling, to shoot;
to discharge, to disband, to dismiss;
— ի մեղաց, to absolve;
— քարինս պարսատկաւ, to sling;
ձայն —, to scream, to cry;
աչս —, to ogle, to cast eyes on;
— ճառագայթս, to cast a brilliancy, to shine;
բոցս, կայծակունս —, to sparkle;
կիցս —, to fling, to yerk;
նետս —, to draw the bow;
հրացան —, to let off a gun;
հրետ —, to fire a cannon;
— զկին, to divorce;
— զատեան, to dismiss the session;
— զոք, to dismiss a person;
փուք —, to fart, to break wind.
root;
stump;
trunk, stem;
source, origin, cause;
—ս առնուլ, արձակել, to take root.
rootedly, radically;
— խլել, to pull up by the roots, to eradicate, to displant, to grub up;
— խլումն, eradication.
dawn, daybreak, twilight, aurora;
cf. Արշալուրշք.
bear;
— մատակ, she-bear;
կորիւն արջու or արչուկ, bear's cub.
that is only outwardly clean, false, feigned, pretending;
— առաքինութիւն, pretending, deceptive virtue.
out, abroad;
outwardly, outward, externally;
— քաղաքին, out of town;
— ժամու, beyond the hour.
tear;
cf. Արտասուք.
cf. Արտասուաբեր.
cf. Արտասուաթոր.
royal;
— թագաւորութիւն, reign;
— տիկին, queen, royal princess.
cf. Աւողական.
cf. Աւսարդ.
balister;
swing, see-saw;
խաղալ բաբնու, to swing, to see-saw.
barnacle, muzzle;
part, portion;
արկանել զ— ի ցռուկն, to muzzle;
— արկանել, to participate.
drake;
էգ —, duck;
ձագ —ու, duckling;
— ընտանի, tame duck;
— վայրենի, wild duck, teal;
գրգրայ —ն, the duck quacks.