harmonious.
harmony.
confederate, allied;
stipulated, conventional.
to agree;
to confederate, to ally;
to conspire, to plot.
convention;
conleague.
cf. Դաշտանամ.
the fiels, the open country.
that keeps a seat;
page of the hack stairs;
throne.
throne;
palanquin;
high canopy;
gridiron.
that docs, that works in secret.
concealments, hidden actions, secret.
that lays snares in secret, insidious.
that takes, pursues in secret.
wolf's cub
treasurer;
receiver.
that carries a'stiek or sceptre;
cf. Գաւազանակիր.
lancer.
handsome, graceful, pretty, charming;
dancer.
who works well;
done or composed elegantly.
cf. Գեղմնաբարձ.
potato, truffle;
camomile.
hollowed;
subterraneous.
catacombs;
drain;
cf. Գետնաբիր.
given by God;
full of the grace of God.
Son of God.
dealer in wool.
wool-trade.
carpenter, joiner.
carpentry, joinery.
toothed, notched, dented.
vitious, faulty.
stain, contamination;
vice, defect, imperfection;
deficiency.
creator.
to create.
creation.
fertile, fruitful, abundant, fecund.
fertility, fecundity, abundance.
just, equitable, upright;
justifying.
justice, equity, integrity, probity;
justification, act of justifying.
very just, upright.
meritorious, useful, fruitful.
to be meritorious or fruitful.
fecundity;
fruit, utility.
cf. Արդնակիր.
sons or worshippers of the sun.
that deserves, worthy, just, meritorious.
to deserve, to render worthy;
to obtain, to procure.
to be worthy, to merit.
dignity, merit.
having the colour of blood, sanguine, red.
to love, to be fond of, to have an affection or a liking for, to cherish, to like, to be pleased, to take pleasure or delight in, to delight in;
— զմիմեանս, to love one another, to be fond of each other;
ըստ անձին —, to love as oneself;
— իբրեւ զբիր ական, to love as the apple of one's eye;
— մինչեւ զշունչ վախճանին, to love to one's last breath;
խանդակաթ, տարփանօք, սաստիկ, բոլորով սրտիւ or յամենայն սրտէ, ոգւով չափ, ի վեր քեան զամենայն, անկեղծ սիրով —, to love tenderly, passionately or dotingly, to distraction, with all one's heart, with all one's soul, above all, sincerely;
զմի սէր —, to love with equal affection.
heart;
heart, soul, mind, intellect, memory, intelligence;
courage, spirit, heart;
heart, inmost thought;
heart, centre;
առ սրտի, through anger;
սրտի դիւր, ease, pleasure, contentment, satisfaction;
բարութիւն, խստութիւն սրտի, kindness, hardness or obduracy of heart;
լքումն սրտի, faintheartedness, despondency;
ուղիղ, անկեղծ սրտիւ, sincerely, openheartedly, openly;
բոլորով սրտիւ, ի բոլոր սրտէ, յամենայն սրտէ, սրտի մտօք, with all one's heart or soul, heartily, with good will, willingly, voluntarily;
կրթել զ—, to form the mind or character;
հեռացուցանել յանձնէ զ—ս, to alienate good will;
գերել զ—, to captivate, to gain the heart or affection;
յինքն արկանել զ— ուրուք, to gain a person's good;
յափշտակել զ—ս, to charm or gain all hearts;
գորովել, ժառանգել զ—, to touch, to move, affect or stir, to possess the heart;
իջանել ի խորս սրտին, to descend into one's heart;
թափանցել ի խորս սրտին, to penetrate the inmost recesses of one's heart;
տալ, նուիրել զ— իւր, to give one's heart;
խոտարեցուցանել զ—, to pervert, to deprave the heart;
խօսել ընդ սրտի, to speak to the heart;
ասել ի սրտի իւրում, to say within oneself, to say in one's heart;
սրտի մտօք վաստակել, to labour heartily, to take to heart, to occupy oneself seriously with;
— ի բերան շրջել, to seek painfully for;
սրտի դիւր լինել, to be in a state of contentment or tranquillity, to feel pleased, comfortable, contented;
զեղուլ զ— իւր առաջի աստուծոյ, to open one's heart before God;
հայրական, մայրական, գողտր, զգայուն, խաղաղ or անդորր, խաղաղաւէտ, երախտագէտ, ազնուական, բարի, ազնիւ, վսեմախոհ, վեհ, անվեհեր —, paternal, maternal, tender, feeling or sensible, calm, pacific, thankful, noble, good, excellent, elevated (high-minded), great, intrepid or dauntless heart;
անզգայ, ապերախտ, խիստ, ապականեալ, վատ, անգութ, անողորմ, չար, լքեալ —, unfeeling or insensible, ungrateful, flinty or obdurate, spoilt or corrupt, craven or dastard, hard(hearted), unmerciful or pitiless, cutting, drooping, dejected or despondent heart;
խորհուրդք մեծամեծք ի սրտէ գան յառաջ, great thoughts take their rise in the heart;
—ն բաբախէ, թնդայ, the heart palpitates;
արկ ի — իմ, he placed in my heart, he inspired me;
անկցի գութ ի — քո, let your heart be touched;
նուաղեալ էր — նորա, his heart was weak;
հրճուէր ի սրտի, he rejoiced from the bottom of his heart;
եթէ ուրուք — առնուցու կերիցէ, let him eat it if he has the heart to, if he has courage enough;
— իմ գելանի, my heart is moved;
— ի բերանն էր, he struggled with death;
որ յաչաց հեռացաւ՝ ի սրտէ հեռացաւ, out of sight, out of mind.
column, pillar;
— չորեքկուսի, pilaster;
անջրպետ սեանց, intercolumnation;
չարք սեանց, colonnade;
— ամպ or ամպոյ, pillar of cloud;
cf. Շրջանակ.
hoof;
առ — պզտորել զջուրս, to foul or muddy water by walking through it.
basalt;
cf. Փորձաքար.
side of the head, head;
pillow, bolster;
ի —ս լերին, on the mountain-top;
ընդ —ս, ի —ից, at the side of;
ի —ս նորա, at his pillow;
ընդ —ս գահոյիցն, at the bed's head.
nutrition, nourishment, alimentation;
nutriment, aliment, food, maintenance, subsistence;
feeding;
nurture, instruction, education;
տեղի սննդեան որբոց, orphan-house.
ice, frost;
glazed frost;
crystal;
frozen;
հատոր սառանց, piece or block of ice.
cf. Սառնագործ.
to increase in force, in intensity, to be strengthened by, increased, to grow;
to be enraged, very angry;
— մարտին, to become exasperated, to grow most ferocious;
—նայր հրաման թագաւորին, the king's order was pressing.
extermination, extirpation, death, havoc, destruction;
ի — մատնիլ, to perish;
սատակմունս առնել, to make carnage;
կոտորել ի —, to destroy utterly, to exterminate.
spider;
երդաբնակ, նըստուկ, ուղղընթաց, շեղընթաց, թելհան, սփռող, թափառուկ, մոլար, ոստին, ջրային —ք, house spider, sedentary, retrigrade, laterigrade, spinner, snaring, vagrant, erratic, land spider, waterspiders;
արագ or ժիր, նուրբ, կայտառ, խիզախ or արի, ճարտար or ճարպիկ, հնարագէտ, հանճարեղ, գիտուն, վաստակաւոր, արթուն —, agile, cunning, quick, prompt, skilful, industrious, ingenious, knowing, laborious, vigilant spider;
կախուկ, վերնակառ or վերամբարձ, մանողակ, փորեղ or տղընդեր, տգեղ or մախիզ, անհեդեդ, սոսկալի, թունաւոր —ք, hanging, suspended, spinning, big-bellied, ugly, deformed, frightful, venomous spiders;
starling.
laurel, baytree.
table, board;
meal, food, table;
altar;
banker's counter;
աւագ —, grand, high altar;
— գրելոյ, writing-table;
— խոհակերոցի, kitchen-table;
dresser;
— մարմարեայ, marble-table;
— գործոյ, work-table;
սփռոց —ոյ, table-cloth;
անօթք, սպասք —ոյ, plates and dishes;
պատառաքաղ, դանակ, դրգալ —ոյ, table-fork, table-knife, table-spoon;
զրոյցք ի —ի, table-talk;
— յարդարել, ուղղել, դնել, to lay out a table, to spread the table;
— ուղղել, to erect or place an altar or Communion-table;
բեզմել ի —, to sit down to table;
ծառայել —ոյ, to wait at table;
ի —ի լինել, to be at table;
ելանել ի —ոյ, to rise from table;
բառնալ զ—, to take away, to clear the table;
ծախք —ոյ, table-expenses;
cf. Կողապտեմ;
cf. Ճաշ;
cf. Պատիւ;
trapezium.
seed, grain;
berry;
corn, pulse;
progeny, race, descendants;
germ, bud, seeds, cause, principle;
cotyledon;
— արութեան, sperm;
— ձկանց, spawn;
— շողգամի, rape-seed;
ի — տալ զցորեան, to sow corn;
ելանել արութիւն սերման, to be afflicted with gonorrhea;
— առնուլ կնոջ, to conceive.
dying of starvation;
— առնել, to starve to death;
— կորնչել, լինել, cf. Սովամահիմ.
mushroom;
cork;
*pumice;
fungid excrescence, fungus;
sonchus, sow-thistle;
— թունաւոր, toadstool;
համեմանք ի սնկոյ, mushroom sauce, ketchup;
ածու սնկոյ, mushroom bed.
cf. Սուտակասպասու;
սուտակասպաս լինիմ, cf. Կեղծաւորանամ.
sharp, pointed, piercing, cutting, trenchant;
penetrative, acute, perspicacious, keen, subtle, lively;
sharpness;
sharply;
acute accent;
— ձայն, sharp sound, shrill voice;
— ազք, ակն, keen sight;
— ականջ, sharp ear;
— համ, acrid savour;
— ցաւ, acute pain;
— ունկն կալջիր խրատու հօր քոյ, be most attentive to your father's advice.
sword, sabre, glaive, rapier, steel, knife;
plague;
bulimymus. an Armenian note;
ի — սուսերի մաշել, ընդ — հանել, կոտորել ի —, to put to the sword, to kill, to destroy, to perish;
զսրով երթալ, to fall on a sword;
ի — արկանել, to put to the sword;
հարկանել սրով սուսերի, to strike with the edge of the sword;
սրով վախճանիլ, to perish by the sword;
— ի կող or ի կողս ուրուք ձգել, to run one through, to plunge a sword in the adversary's side, to bury a dagger in a person's heart;
անկանիլ ի — սուսերի, to fall under the edge of the sword;
ի — անկանիլ, to fall by the sword;
— ի կող ընկերի իւրոյ ձգել, to kill each other with the sword;
ընդ ինքեանց —ն ելանել, to fall on their own swords, to commit suicide.
to be consumed, drained, exhausted;
to decay, to dry up, to finish, to cease, to stop;
սպառեալ էին ոգիք նոցա, they were exhausted, quite tired;
սպառէր զօրութիւն նորա, he wore himself out, his strength declined.
to threaten, to menace, to utter threats against;
կործանումն —, to threaten with ruin.
cf. Սպասաւոր;
guardian;
assistant, helper, sick woman's nurse.
dressed in white;
— քորք, Nuns consecrated to the Holy Virgin.
cf. Ծոթոր.
reckoning, measure, account, number;
condition, position, state, manner;
— արկանել ընդ ումեք, to come to terms about the price, to bargain for, to contract, to strike a bargain for, to stipulate, to come to an agreement, to settle;
եւ որ ի սոցին —ի, and of other similar ones;
եւ որ այլ եւս սոցին —ի իրք, and of other like things;
որոց —ի են, among whom are;
եւ որ սոցին —ի են, and so forth, and so on, et caetera;
ո՞չ դահեկանի միոջ — արկեր ընդ իս, didst not thou agree with me for a penny ?
impost, rate, duty, tax, imposition, tribute;
order;
convention, contract, agreement;
budget;
tariff.
on account of, for, by reason of, in order to, for the sake of, with respect to, in consideration of, touching, concerning;
յայն —, that is why, for which reason, for that purpose, on that account, therefore;
յայս —, it is why, for this purpose or reason, on this account, consequently;
— է՞ր, why ? for what reason ?
ի ձեր —, for you, for your sake, on your account, in respect to you;
յո՞յր —, for whose reason ? why ?
յոր or յոյր —, — որոյ, on which account, therefore;
-՝ զի, because.
adored with leaves, leafy;
— որթ, vine adorned with leafy branches.
speed, haste, alacrity, diligence;
frequent, instant;
frequently, often, instantly;
— —, quickly, hastily;
very often, continually, incessantly;
ստիպաւ or —պով, in haste, in a hurry, quick, fast, with great speed or alacrity;
eagerly, hotly;
— կալ, to persevere in, to be assiduous, steadfast in, constant in, to apply or addict oneself to, cf. Հանապազորդեմ
breast, bosom;
teat;
source, spring;
ի ստեան, at the breast;
մանուկ ի ստեան, sucking-child;
գօտեւորեալ առ ստեամբ, girt about the paps;
կերակրել ստեամբ, to suckle, to give suck, to give the breast to;
դիել զ—ս, to suck, to draw the breast;
cf. Հատուցանեմ;
անկանիլ ստեանցն, forming or rounding of the breasts in adolescence;
եռալ ստեանց, to give milk;
ի ծուծ ստեանցն կախեալ, hanging to her breast;
—ք անկան քեզ, thy breast are fashioned;
յոյս իմ ի ստեանց մօր իմոյ, my hope from my mother's womb.
dropsy;
— որովայնի, ascites, common dropsy;
— գլխոյ, hydrocephalus;
- աչաց, hydrophthalmia;
— պորաց, hydrophalus;
— սրտակրանաց, hydrocardy;
— փամփշափ, hydrocele;
— կրծից, hydrothorax;
— ականջաց, hydrotite.
way, road;
— գործել, հորդել, to travel, to go on a journey.
cf. Ողոքաւոր.
style;
phrase;
method, system, formula;
rank, order, manner, fashion, form;
behaviour, conduct;
dogma, doctrine;
culm or stalk of gramineous plants;
pannier, basket;
— լեզուաց, the character or genius of a language;
— սուրբ գրոց, language of the Scriptures;
ճեմական, բանաստեղծական, ճարտասանական, արձանական, գոթացի, լակոնական, մարոտեան, մեղրածորան ոճ, academical, poetical, oratorical, lapidary, gothic, laconic, marotic, mellifluent or honied style;
բարձր, վսեմ, վայելուչ, յարդարուն, պարզ, կորովի, քաղցր, հեշտ, բարեխառն ոճ, elevated or high, sublime, elegant, florid, simple, nervous, mellifluous, fluent or easy, temperate or moderate manner or style;
ընտանի, կատակաբան, երկայնաբան, անհարթ, խիստ, թոյլ or տկար ոճ, familiar, burlesque, prolix o diffuse, harsh or rough, hard, languishing style;
մաքրել զոճ, to purify, to refine the style;
յոճ եւ ի կարգ մուծանել, to reduce to method, to put in order;
ոճով մանր հայել, to fix, to rivet the attention;
մանգաղ արկանել յոճ ընկերին, to put a sickle unto one's neighbour's standing corn;
գարին յոճ կայր, the barley was green;
cf. Բաղշտակ;
acre (measure of lands);
ոճով, methodically;
distinctly, precisely;
continuously, in detail;
suitably, properly, to the purpose;
նովին ոճով, in the same style.
force, strength, power, vigour, energy, virtue, valour;
effort;
weight;
յուժոյ, strongly, vigorously;
— տալ, to force, to make efforts;
to give power, to authorize, to favour;
— առնուլ, to gather strength;
նոր — առնուլ, to gain new strength, to recover one's strength;
յուժի լինել, to be in full vigour, in the prime of strength;
անկանել յուժոյ, to feel one's strength failing, to lose strength, to become weakened or enervated;
cf. Թափեմ.
no, not, nor, none;
ոչ կամիմ, I will not;
ոչ գիտեմ, I do not know;
ոչ կարեմ, I cannot;
ոչ ոչ, neither nor;
ոչ սիրեմ զնա եւ ոչ երկնչիմ ի նմանէ, I neither love him nor fear him;
բայց գիտէի ոչ, but I did not know it;
ինչ ոչ ունի, he has nothing;
ոչ առանց պատճառի, not without cause;
յոչ կամաց, involuntarily, against one's will, by force;
ոչ եթէ, not only;
no;
ոչ եւս, no longer;
not yet;
ոչ երբէք, ոչ բնաւ, never, not at all, no;
ոչ ոք, no one, nobody, none, not one;
ոչ ոք ի ձէնջ, no one among you;
ոչ ոք ասասցէ քեզ, nobody will tell you;
ոչ ոք գտցի այնչափ յանդուգն, no one will be hardy enough;
ոչ զոք գտցես, you will not find any man;
յոչ գոյից ի գոյ ածել, զոչսն ածել ի գոյանալ, to produce or create from nothing;
շարժել յոչ բարիսն, to provoke to evil;
այո կամ ոչ, yes or no;
եղիցի ձեր բան, այոն՝ այո, եւ ոչն՝ ոչ, let your conversation be, yea, yea;
nay, nay;
ո՞չ or ո՞չ ապաքէն ասացի քեզ, did I not tell you ?
;
ոչ, տէր, no, Sir;
ո՞չ իսկ, is it not true that ?
ոչ միայն չողորմեալ, far from being touched;
եւ ոչ իսկ մարդ է, he is no man;
ոչ արդեօք զերծաւ, perhaps he is not freed;
cf. Ել.
sheep, ewe;
mutton;
միս —ի, mutton;
ոտն —ի, sheep's trotters;
— մոլորեալ, wandering, lost sheep;
վաճառանոց —ի, sheep-market;
փարախ, գաւիթ —աց, sheep-cot, sheep-fold, sheep-pen;
մայեն, բառաչեն —ք, sheep bleat;
cf. Կտուրք.
cf. Սիրախնձոր.
who ? which ?
who, that, he that, whoever;
ո՞վ ոք, who ?
ո՞վ ի ձէնջ, who amongst you ?
ո՞վ է դա, ո՞վ է այրդ, who is this man ? what man is that ?
ո՞յր է պատկերս, whose likeness is this ?
ո՞վ ես դու, who are you ?
զո՞վ առաւել սիրես, which do you like best ?
ո՞վ եւ ո՞վ իցեն որ երթայցեն, who will go ?
յո՞վ, where ?
յո՞վ երթաս, where are you going ?.
standing;
footboard;
stepping-stone;
կործանել յ—լեաց, to overthrow, to upset, to throw down;
անկանել յ—լեաց ի գետին, to fall at full length on the earth;
բառնալ զոսոխն յ—լեաց, to raise one's fallen enemy.
thunderbolt, lightning, thunder;
fire, spark, flash;
red hot iron;
ingot;
հրավառ, բոցավառ, կայծակնացայտ, հրաշունչ, սպառնալից, ահաւոր —, the burning, flaming, gleaming, smoking, threatening, dreadful thunderbolt;
—ս արձակել, to hurl thunderbolts, to fulminate;
հրացեալ —իւք պսակել զոք, to crown with a bent, red hot spit.
to blush, to redden with shame, to be ashamed, confounded;
—նեցան երեսք նորա ի ցասմանէ, his face flushed with anger.
cf. Շաչիւն;
ի շաչելոյ կառաց նորա, եւ ի շառաչելոյ անուոցն նորա, at the rushing of his chariots, and at the rumbling of his chariot-wheels.
cf. Շարաւածոր.
cf. Շարաւածոր.
cf. Շարաւածոր.
path, road, way, passage;
trace, vestige, footprint;
conduct, deportment;
— մոլորակի, orbit of a planet;
— երկաթակուռ, cf. Երկաթուղի.
sugar;
մաքուր, սպիտակ, refined or lump -;
խակ —, moist, brown or raw -;
— վանի —, candy;
գործատուն —ի, sugar-mill;
զտարան —ի, rugar-refinery;
համեմել —աւ, to —, to sweeten, to strew or sprinkle with -.
heap, mass, pile, stock, hoard, accumulation;
— ցորենոյ, stack, rick;
— խոտոյ, hay-cock, mow;
— — or —ս —ս, cf. Շեղջաշեղջ;
— կուտել, կուտել —ս —ս, to heap up, to pile up.
shrill voice;
accent, acute accent;
an Armenian note;
cf. Շեշտակի;
— ոլորիլ, to end in a point.
inhabited place;
village, hamlet;
inhabitation;
edifice;
peopled, inhabited;
in good state, prosperous;
fertile, fruitful;
happy, gay;
ոչ միայն —ս, այլեւ յանշէնս, not only in inhabited but also in desert places;
եւ որ —ն մնասցէ, and that which shall not be destroyed.
small drop, tear;
առ —, —ք —ք, drop by drop;
— ի բերանոյ, saliva, drivel, slaver, slabber, cf. Լորձն;
—ք բանից, few words.