crusade.
suffering for Christ's sake, patient, austere;
christian.
to crucify together.
to be a companion in crucifixion, to be crucified with another.
the being crucified with another;
participation in the passion of our Lord.
tripod.
gonfalonier.
house of illfame.
mixed, confused, embroiled, complicated;
impure, obscene;
tie, bond, union;
copulation, pairing;
the rabble, the mob.
abusively;
improperly said.
cf. Միաբանակեաց.
to mix, to blend;
to confuse, to perplex, to embarrass, to confound;
to intrigue;
to disturb, to embroil;
to twist;
to couple or pair.
to be mixed, confused, confounded with;
to come to blows, to fight;
to be in communication with, to haunt, to frequent;
to have commerce
cf. Խառնակեաց.
licentious life, debauchery.
trodden by impure persons, profaned.
medley, confusion, disorder, chaos;
disturbance, perturbation, tumult;
profanation;
coition, copulation;
conjunction.
cf. Խառնակութիւն.
incredulous, unbelieving, impious;
vulgar;
cf. Խառնագնաց.
siftings.
pronounced confusedly, indistinctly;
in a huddle, pell-mell.
rock.
steep, cragged, rocky.
gudgeon.
to burn, to scorch, to tan, to brown;
to toast;
to heat, to warm;
to imbibe, to anoint.
burning, caustic.
deceitful, fallacious.
to conspire against, to attempt evil, to deceive;
to risk, to be exposed to danger.
traiterous, deceitful, fraudulent, knavish.
paste diamond.
fire, fire-brand;
live-coal;
pyre, funeral-pile;
— արկանել՝ լուցանել՝ վառել, to light a fire, to set on fire;
— մահահամբոյր, funeral pile.
born of, or produced by fire, ardent, luminous, fiery.
to burn.
to be on fire.
patron of living.
dab, burt, bret-fish.
cf. Խարտած.
dwelling in obscurity, obscure, gloomy;
devils, demons.
cf. Խաւարաբնակ.
blinded by darkness.
that dissipates darkness;
plunged in obscurity.
utterly dark.
amphora, urn, earthen pitcher, jug, jar, pot.
pleasure, contentment.
to consent to, to agree with, to approve of.
consent, accord, complicity.
cf. Կամակատար.
cf. Կամակատարութիւն.
to commit suicide
contentious, litigious.
cf. Կապար.
root;
stump;
trunk, stem;
source, origin, cause;
—ս առնուլ, արձակել, to take root.
cf. Արուարձական.
art, trade, profession, study, condition, office;
artifice, expedient, means, invention, ingenuity;
sign, miracle;
գեղեցիկ ազատական մեքենական —ք, the liberal, mechanical, fine arts.
cf. Արուեստակեմ.
bear;
— մատակ, she-bear;
կորիւն արջու or արչուկ, bear's cub.
tears, lamentation;
յարտասուս, հարկանել, լուծանել, to melt in tears;
արտասուօք, with tears;
ջերմ արտասուս իջուցանել, լալ ջերմ արտասուօք, to cry bitterly;
աչք յարտասուս, with tears in the eyes;
արտասուօքս թանալ ոռոգել, to water with tears;
— հոսէին յաչաց նորա, the tears ran from his eyes;
սրբել զարտասուս յաչաց, to dry one's tears.
stray, misled;
— շաւիղ, by-way;
ըստ — անկանել՝ մոլորել, to go wrong way, to err.
king;
prince, monarch, potentate, sovereign;
արքայից —, king of kings, emperor;
կեցցէ՛ —, God save the King! long live the King!
queen;
կեցցե՜ —, God save the Queen!
royal;
— թագաւորութիւն, reign;
— տիկին, queen, royal princess.
basin of a fountain;
bath, bathing tub;
pool, reservoir of water;
horsepond;
basin;
— մկրտութեան, font, baptistery.
cf. Աւազակոյտ.
alas ! —ս արկանել, to complain, to lament.
cf. Աւանդակիր.
booty;
pillage, sack, capture, recapture, prey;
plunder, marauding;
devastation, depredation, disorder;
— ածել՝ առնուլ հարկանել, յ— մատնել, յաւարի առնուլ՝ տանել, to spoil, to make booty, to pillage, to sack, to plunder, to ravage;
լիաձեռն աւարաւ, charged with plunder;
յ— մատնիլ, to be a prey, to be given to pillage.
good news, notification of good news;
երկիր աւետեաց, land of promise;
աւետիս տալ, cf. Աւետեմ;
տօն աւետեաց, Lady-day.
cf. Աւողական.
cf. Աւսարդ.
palm of the hand, handful;
— յ—ոյ, in haste, on a sudden;
—ս զ—ի հարկանեմ, to clap the hands, to applaud.
weasel;
— սպիտակ, ermine.
cf. Բաբելական.
barnacle, muzzle;
part, portion;
արկանել զ— ի ցռուկն, to muzzle;
— արկանել, to participate.
cf. Բազէակալ.
cf. Բազմագունակ.
of several colours or shapes, diverse, multifarious;
— ակն, succinum (yellow amber), cf. Սաթ.
of several, ages;
— հնութիւն remote antiquity;
— ժամանակ, a long suite of centuries.
polytheist;
բազմաստուածք, idols, cf. Կուռք.
of many looks, aspects or forms;
բազմատեսիլք, cf. Բազմատեսակութիւն, cf. Պէսպիսութիւն.
of many tribes;
cf. Բազմատեսակ.
several, diverse, much, thick, great, large, full, abundant, copious, numerous, considerable, frequent, very, too much, excessive;
ոչ —, but little, not much;
— անգամ, բազմիցս, several times, often, frequently, cf. Յոլով անգամ, cf. Շատ անգամ;
— ինչ պէտք են, it is necessary much trouble, many things;
յետ ոչ — աւուրց, in few days;
ի բազմաց հետէ, a long time ago;
—ք, many people;
—ք ի մարդականէ, the most part of men;
—ս, — ինչ, much, too much;
— ինչ գոչել ծովու, roaring of the waves;
—ս չարչարիլ, to suffer much;
ընդ — ժամանակս, for a longtime.
to divide, to separate;
to share, to distribute;
to cut, to decompound, to disjoin, to uncouple, to disunite, to split, to cleave, to scatter, to behead, to make an incision;
— վիճակաւ, to allot.
part, share, portion, quota, proportion, distribution, equality, parcel, piece;
dose;
lot;
— հարկաց, assessment.
to strike, to beat;
to shock, to knock;
to touch;
to scourge;
—ի քարի զոտս, to strike one's foot in a stone;
— հողմոց զտուն, raging of the wind against the houses;
— զգուռն, ի գրան, to knock at the door;
— զկուրծս, to beat one's breast;
— զքնար, to touch a cithern, harp, lyre;
— ճառագայթից զաչս, to dazzle the eyes;
բախեալ արտասուօք, burst into toars.
pretext, excuse, subterfuge;
suspicion;
stain, fault;
cause, reason;
բաղայս ի վերոյ դնել, զբաղայցն յօգել պատճառս, to seek excuses or pretexts;
բաղայս ստութեան կարկատել ի վերայ, to slander;
առանց բաղայց, innocent, inculpable, blameless;
inexcusably.
baths, bathhouse;
bathing place;
տաշտ բաղանեաց, bathing-tub;
վերարկու բաղանեաց, bathing-gown;
եղանակ բաղանեաց, bathing season;
սրահ, սենեակ բաղանեաց, bath-room;
ի բաղանիս մտանել, բաղանիս առնուլ, to bathe, to take a bath;
ի բաղանիս երթալ, to go to the baths;
գետոյ, ծովու —, river-baths, sea-baths;
— գոլորշւոյ, բժշկական —, vapour, medicated bath;
նստական —, hip bath;
ցուրտ, ջերմ ջրոյ —, cold, hot or warm baths.
but, yet, notwithstanding, however, nevertheless, though, still;
save, except, without;
— եթէ, except;
unless;
— միայն, if, provided, with the exception of, excepted, but, hesides;
if not;
— ասկայն, yet, however, nevertheless.
speech, word, term, saying, dictate, expression, oration, discourse, language, history;
proposal, treaty, promise;
thing;
reason, intellect;
understanding, intelligence;
oracle;
the Word;
ի —ի առնել, to interpose, to employ;
ընդ բանիւ առնել, to excommunicate, cf. Բանադրեմ;
— առ —, word for word;
միով —իւ, in a word;
զբանիւք առնել, to converse, to speak;
ի բանս արկանել, ի —ի առնել to persuade, to convince, to gain;
զ—իւք անկանել, to converse with, to hold a oonversation;
ի բանս հրապուրանաց արկանել, ի —ս ելու առնել, to charm or to allure with one's words;
—ս ընդ իրեարս դնել, ի բանի լինել ուրուք, —ունել ընդ ումեք, — կապել առ ոք, to understand, to be understood, to come to an understanding;
ըստ իմունս —ի, որպէս իմ —ս է, according to me;
ի — տանել, արկանել, to employ, to serve one's self;
—ել, կալաւ, it is said;
զոյզ ընդ —իցս, at these words;
ասել — չարութեան զումեքէ, —ս բարեաց խօսել վասն, to speak ill or well of some one;
զի՞նչ է —ս այս, what is this ?
— տալ, to promise, to give one's word, cf. Խոստանամ;
թողէք ի բաց զ—երդ, leave these things;
—ի գործ առնել, to begin to speak;
վախճանել զբանս իւր, to finish one's discourse;
— վճարել, to do some thing;
ոչ եւս ընդ —ս ինչ ածեալ, without any hesitation;
— ինչ է ինձ ընդ քեզ, I have a word to say to you;
ըստ —ի ամենեցուն, according to every body;
վասն քո բանիդ, upon your word;
ըստ —ի քո, according to what you have said;
գիտես ընդ ում է —դ, you know well with whom you have to do;
մինչգեռ —քն ի բերան նորա կային, hardly had he spoken;
—ք ինչ են իմ ընդ ունեք, I have a suspicion of some one;
I have intrigues or connections with some one;
—ք ինչ ոչ էին, ոչ գոյին նոցա ընդ ումեք ի մարդկանէ, they have neither society nor commerce with other men;
առանց —ի պոռնըկութեան, except for cause of adultery;
բան առնել՝ կապել՝ ունել, cf. Ուխտ դնել.
myrobalan (fruit, tree and oil);
acorn (fruit).
cf. Փակակալ.
key;
lock;
explainer, expounder;
— նուագարանաց a, tuning key;
— հասարակաց, master-key;
— ժամացուցի, watch key;
գաղտ —, false key.
to open, to discover, to disclose, to develop, to explain;
to loosen;
to perforate, to pierce, to bore;
to spread, to enlarge, to extend;
to unfold, to untwist, to unlink;
to rub;
— զգլուխ, to take off one's hat;
— ումեք զսիրտ իւր, to unbosom, to open one's heart;
— զախորժակ, to excite appetite;
— զշիշ, to uncork a bottle;
ծակ —, to perforate, to pierce, to bore;
— զկնիք, to unseal;
— զմիտս, to illuminate, to enlighten the mind;
— զխցանս, to unstop;
— զծրարն, to unpack;
— ճանապարհ, to trace, to mark out a path;
to open a way, to make a road.
cf. Բանակռիւ.
corpse, carrion, dead body;
bad, ill;
— արկանել, to devour or make beasts eat.
humid, moist;
lewd, libidinous;
— ականջաց, ear-wax.
price;
value;
tax, estimate, valuation;
rate, tariff;
purchase, bargain;
— հատանել, արկանել, to rate, to appreciate, to value, to estimate, to tax, to set a price on a thing;
անարգ — հատանել, to undervalue;
գնոյ առնուլ, գնոց ստանալ, to buy, to purchase for money;
գնոյ ըմպել զջուր, to drink water that has cost money;
բարձրացուցանել, աճեցուցանել, իջուցանել, նուազեցուցանել զ—, to buy dearly;
վիճել վասն գնոյ, to raise, to augment, to reduce, to lower the price;
վիճել վասն գնոյ, to bargain;
սովորական —, price-current;
որոշեալ —, no abatement;
դնելով դնեցից ի քէն դնոց, I will pay you the price.
cf. Գինեկարաս.
wine;
զգինեօք անկանել, ընդ գինիս մտանել, ի գինւոջ լինել, to be merry with wine, to drink, to get drunk;
թափել զ—, սթափել ի գինւոյ, to sleep one's self sober;
զուարթացուցանել ի գինւոյ, to make tipsy, to fuddle;
պարզել զ—, to clear the wine.
night;
darkness, obscurity;
—աւ, ի —ի, by night, during the night;
nightly;
զ—ն ողջոյն, or ի բուն, all the night, անքուն —, sleepless night;
— յաւիտենական, eternal night, night of the tomb;
հեշտալի աննշոյլ —, delicious, impenetrable night;
զտիւն ամենայն եւ զ—ն ամենայն, all day and night;
զհասաբակ —աւ, at mid-night;
զ— իւր օգնական առեալ, hidden by the night or darkness;
անքուն անցուցանել զգիշերն, to pass a sleepless or bad night;
—ի տուրնջեան եղեւ, the day changed into night;
տիւ առնել զ—ն, to turn night into day;
ընդ մութ —ոյն, in the darkness of night;
ագանել ուրեք զ—ն, to set up all night, to pass the whole night;
մաշել զերկայնութիւն —ացն յերգս, to pass every night in singing;
մինչդեռ կայր եւս —ոյ, while it was yet dark.
cf. Գիշերակերպ.
cf. Խոնաւեցուցանեմ;
cf. Տամկացուցանեմ
to know, to perceive;
to learn, to understand;
to feel, to recognize;
to be able;
to consider, to observe, to note;
to believe;
to know, to have a carnal connection with;
ոչ —, to be ignorant of, not to know;
— զայր or զկին, to lie with a man or woman;
ոչ գիտէ զամօթ, he has no shame;
քաջ, ճարտար գիտեմ զայն, I know it throughly;
չգիտեմ, I do not know, I am ignorant of it;
գիտասջիր, know ! չ— զի՛նչ առնել, to be at a loss what to do.